Во последните три месеци, инвеститорите сè повеќе, охрабрени од нестабилноста на американската трговска политика и растечката политичка интервенција под претседателот Доналд Трамп, го пренасочуваат капиталот од САД кон Европа.
Според „Фајненшл тајмс“, европските акции забележаа исклучителен прилив на капитал на почетокот на 2025 година, а европските индекси го надминаа американскиот S&P 500, што е прв пат по неколку години Европа да стане попривлечна дестинација за глобалните инвеститори.
„Унија на штедење и инвестиции“
Нестабилноста во САД, првенствено поради непредвидливите царини на Трамп и заканите за трговска војна со ЕУ, создаде чувство на несигурност кај инвеститорите. Европските претставници и пазарните аналитичари истакнуваат дека американските берзи се под притисок во последните месеци, додека европските акции значително ги надминаа своите конкуренти, првенствено поради трговската политика на Трамп и најавата за повлекување на американската воена поддршка за Европа.
Администрацијата на Трамп, според „Вашингтон пост“, дополнително ја разниша довербата на европските сојузници со повлекувањето на поддршката за Украина и склучувањето договор со Москва без вклучување на ЕУ, што ги принуди европските лидери итно да ги зголемат трошоците за одбрана и да ги забрзаат воените реформи. Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лeјен, предупреди дека Европа е во „нова ера“ во која „фундаменталните претпоставки се оспоруваат“ и објави планови за отклучување до 800 милијарди евра за дополнителни трошоци за одбрана.
Според податоците од Лондонската берза, европските акционерски фондови привлекле повеќе од 100 милијарди долари од почетокот на годината, три пати повеќе отколку во истиот период минатата година, додека одлив од речиси 87 милијарди долари е регистриран одлив од Соединетите Американски Држави. Европската комисија планира дополнително да ги охрабри инвестициите со создавање „унија за штедење и инвестиции“ што би мобилизирала трилиони евра од европските штедни сметки, истовремено охрабрувајќи ја консолидацијата на европските менаџери на средства и намалувајќи ја бирократијата.
Си-Ен-Ен истакнува дека наглото зголемување на воените трошоци би можело значително да ја зајакне индустриската база на Европа, особено ако средствата се насочени кон високотехнолошко домашно производство, а не кон увоз на оружје. Германија најави повеќе од 500 милијарди евра инвестиции во инфраструктура и енергетска транзиција, со дополнителни 150 милијарди евра за модернизација на одбраната, отстапувајќи од годините политики на штедење и отворајќи ја вратата кон нови инвестициски можности.
Дојче Веле објави во мај 2025 година дека Германија ги зголемила повеќе од двојно приливите на странски директни инвестиции во првите четири месеци од годината, додека германските компании истовремено повлекувале капитал од Соединетите Американски Држави, што укажува на длабока промена во глобалните инвестициски текови.
Според анализата на Би-Би-Си од април 2025 година, европските лидери се свесни дека времето е ограничено и дека е потребно брзо да се спроведат најавените реформи и инвестиции. Како што објавува Фајненшл тајмс, „и покрај скромната прогноза за раст од само 1,1 процент за 2025 година, постојат голем број фактори што би можеле дополнително да го зголемат расположението на европските пазари, вклучувајќи го фискалниот пресврт на Германија и зголемената доверба на инвеститорите“.
„Сето ова сугерира дека пазарните сили, инвеститорите, оние кои всушност управуваат со парите, гледаат вредност и имаат доверба во Европа“, рече Кристин Лагард, претседателка на Европската централна банка. Сепак, експертите предупредуваат дека расположението би можело брзо да се промени ако Европа не го искористи моментот. Стефан Винтелс од германската државна банка KfW изјави за Шпигел: „Ова е и предупредување и поттик да се искористи моментот сега и доследно да се спроведе планираната агенда“.
Одржување на довербата
Во изминатите три месеци, Европа стана центар на глобален инвестициски интерес благодарение на стабилноста, фискалниот пресврт и забрзаните реформи, додека американската политичка нестабилност и трговските војни го тераат капиталот да излезе од Соединетите Американски Држави. Сепак, европските лидери се свесни дека одржувањето на оваа доверба бара брза и решителна акција, или, како што Марк Руте, министер за надворешни работи на Холандија, го сумираше: „Сите гледаме дека Европа е во центарот на инвестициските текови токму поради сопствената стабилност и одговорно управување, но оваа доверба не е неограничена. Мора да продолжиме со забрзани реформи, да ја намалиме бирократијата и да обезбедиме европската индустрија да стане поконкурентна и поотпорна за да го зачуваме овој поволен тренд и да привлечеме дополнителни инвестиции“.