Во Истанбул денес се одржуваат првите директни преговори меѓу делегациите на Русија и Украина од март 2022 година, неколку недели по почетокот на целосната руска инвазија врз Украина.
Преговорите се одржуваат во историскиот Долмабахче дворец, зад затворени врати, а разговорите се гледаат како можност за продолжување на мировниот процес кој започна пред повеќе од три години.
Присутни страни и одговорни фигури
Руската делегација е предводена од Владимир Медински, помошник на претседателот Владимир Путин, кој учествуваше и во преговорите во 2022 година. Во делегацијата се и заменик-министерот за надворешни работи Михаил Галузин, директорот на воената разузнавачка служба ГРУ, Игор Костјуков, и заменик-министерот за одбрана Александар Фомин.
Украинската делегација, пак, е составена од високи воени и разузнавачки лица, вклучувајќи го министерот за одбрана Рустем Умеров, шефот на Службата за безбедност (СБУ) Васил Малјук и началникот на Генералштабот Андриј Хнатов. Тие пристигнаа во Турција заедно со шефот на кабинетот на Зеленски, Андриј Јермак, и министерот за надворешни работи Андриј Сибиха.
Зеленски: „Не испратив цела делегација – не гледам соодветен одговор“
Претседателот на Украина, Володимир Зеленски, кој претходно денес се сретна со турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган во Анкара, изјави дека Украина испрати делегација од високо ниво, но не целосна, затоа што Русија испратила претставници од пониско ниво.
„Решив да испратам делегација во Истанбул, но не целата. Очекувавме посериозен одговор од Русија“, рече Зеленски на прес-конференцијата. Тој го пофали Ердоган што го призна Крим како дел од Украина, што го нарече „важен политички сигнал“.
Русија: „Подготвени сме за компромис“
Од руската страна, Медински изјави дека Москва е подготвена да разговара за компромиси. Тој нагласи дека делегацијата е „решена да најде решенија и точки на контакт“, нагласувајќи дека оваа рунда на преговори е продолжение на мировниот процес од 2022 година.
Портпаролката на руското Министерство за надворешни работи, Марија Захарова, порача дека руската делегација е подготвена за „сериозна работа“, но истовремено го нарече Зеленски „кловн и губитник“, како реакција на неговите критики кон руските преговарачи.
Меѓународна поддршка и реакции
Претседателот на САД, Доналд Трамп, кој моментално е на турнеја на Блискиот Исток, изјави дека би се приклучил на преговорите ако Путин дојде, но бидејќи и тој не е присутен, смета дека нема смисла да се појави. „Зошто би дошол ако јас не доаѓам?“ – изјави Трамп од Катар.
Американскиот државен секретар Марко Рубио, пристигна во Турција каде што учествува на неформален состанок на министрите за надворешни работи на НАТО во Анталија. Тој одржа координациска средба со украинскиот министер за надворешни работи Андриј Сибиха.
Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, изјави дека Украина е подготвена за прекин на огнот и сериозни преговори, но „сега е ред на Русите да го направат следниот чекор“.
Одложување по иницијатива на Турција
Иако првично беше најавено дека преговорите ќе започнат во 9 часот по локално време, тие беа одложени по иницијатива на Турција, објави портпаролката Захарова.
Заклучок
И покрај присуството на делегации и дипломатски напори, атмосферата на преговорите во Истанбул останува тензична и со голема доза на недоверба. И двете страни ја нагласуваат подготвеноста за компромис, но останува неизвесно дали оваа рунда разговори ќе донесе конкретен напредок кон прекин на огнот и трајно решение.