Кина е неспорен победник во годината што ја обележа пандемијата на коронавирус. Земјата успеа да го заузда вирусот, економијата закрепнува, а критиките за управувањето со кризата опаѓаат. Но …
Кина ја стави под контрола пандемијата Ковид 19, само неколку месеци откако се појави во Вухан. Економијата на земјата е во нагорна траекторија, за разлика од остатокот од светот. Но, може ли тоа да се каже за колатералната штета што ја претрпе на меѓународно ниво?
На почетокот на кризата, Пекинг се соочи со голем број критики поради нетранспарентното решавање на кризата предизвикана од короната. Во обид да се одбрани, Кина прибегна кон цела низа пропагандни алатки, загрозувајќи многу дипломатски врски на патот. Ниту американскиот претседател Доналд Трамп не беше подобар. На крајот на краиштата, тој го смисли терминот „кинески вирус“.
Од друга страна, Пекинг не сакаше да прифати ваква ситуација. Нивните дипломати ги искористија сите достапни платформи, вклучувајќи ги Твитер и Фејсбук, кои се забранети во Кина, за одбрана на Комунистичката партија.
„Шведска, Велика Британија, Холандија и Франција дадоа агресивни изјави за сметка на решавање на кризата што може да се класифицираат како расистички – вклучувајќи обвинувања за неефикасни здравствени системи и цинично однесување од странски политичари кои се соочуваат со бесконечна низа на смртни случаи“, рече Хајке Холбиг од хамбуршкиот ГИГА институт за азиски студии.
Подготвеност за соработка
Она што меѓународните медиуми го нарекоа „дипломатија на волците“ беше само фаза во политичката комуникација на Кина, која исчезна кон крајот на мај. Кинеското раководство преминуваше флексибилно помеѓу офанзивниот и дефанзивниот режим, истовремено сигнализирајќи подготвеност за соработка, што се виде на виртуелниот самит Г20 на крајот на март.
Кинескиот лидер Си Џинпинг на тој самит ја опиша борбата против пандемијата како војна водена од концептот „заедница на заедничка судбина на човештвото“. Овој грандиозен концепт со години всушност беше дел од носителите на Кинеската комунистичка партија и кинескиот устав.
Една област каде практично се применува овој концепт е соработката на вакцините.
Освен борбата против вирусот, односите Кина-Запад остануваат затегнати и пандемијата само ги влоши. Америка и Кина – двете најголеми глобални сили – имаат напнати односи со години, но таа напнатост не се гледаше толку во односите меѓу Кина и ЕУ, барем не до епидемијата и преговорите меѓу ЕУ и Кина во текот на летото, кога тие разлики станаа многу видливи.
Берлин и ЕУ жестоко го критикуваа новиот закон за национална безбедност во Хонг Конг, врз основа на кој Пекинг има овластување да апси неистомисленици. Кинеската страна ги отфрли критиките како мешање во внатрешните работи на земјата.
За својата јавност, Пекинг избегна само да ги спомене критиките и изјави дека ЕУ продолжува да ја гледа Кина како партнер, а не како противник и дека нема судир на интереси.
На Кинезите исто така им беше кажано дека ЕУ сака да ја прошири мултилатералната соработка со Кина, особено во областа на здравството, климатските промени, одржливиот развој и соработката со Африка, изјави за ДВ Хајке Холбих од Институтот ГИГА.
Според неа, ваквото „справување со ситуацијата“ значи дека Пекинг смета дека ЕУ и другите сили, со исклучок на Америка, се привремено „заведени“, а не противници и дека им треба строг, но помирлив пристап.
Грижа за екологија
Во видео порака до Генералното собрание на ООН на крајот на септември, претседателот Си рече дека Кина ќе достигне „неутралност на јаглерод диоксид“ до 2060 година. Можно е, велат експертите, дека тоа бил обид на Пекинг да ги придобие западните сојузници, бидејќи ветувањето на главниот емитер на јаглен диоксид во светот преку ноќ се претвори во глобален договор за климатски промени.
Засега не е јасно како Кина има намера да го постигне тоа, но луѓето сакаат да му веруваат на Си. „Недостатокот на очигледен план го прави ветувањето на Си уште поисклучително“, пишува британски „Економист“. „На неговите амбиции ќе им треба нов пристап на економскиот развој, кој наскоро ќе треба да се открие“, додаде тој.
Петгодишен план
Многумина веруваат дека новиот кинески петгодишен план, кој ќе биде презентиран на почетокот на следната година, ќе даде некои одговори.
Краткорочниот фокус е насочен кон решавање на економските последици од пандемијата на коронавирус. И на Запад, луѓето се свртуваат кон Кина во надеж дека ќе имаат некакво решение за проблемот. Земјата успешно се избори со епидемијата и стапката на раст од 4,9 проценти во третиот квартал е скоро идентична со минатата година.
„Кина е единствената голема светска економија што се појави од корона-кризата релативно неповредена“, рече Јорг Зунер, економист во „Унион инвестмент“.
Меѓународниот монетарен фонд верува дека Кина ќе го сочинува лавовскиот дел од предвидениот глобален економски раст од 0,6 проценти во 2021 година.
Економската зависност е меѓусебна, а Кина зависи и од трговијата и странските инвестиции. Пекинг работи на тоа што е можно повеќе да се оддели од Америка и да развие подобри односи со азиските и европските трговски партнери.
Во таква констелација, ЕУ може да има шанса да постигне договор за заштита на инвестициите со Пекинг, кој ќе гарантира фер услови на кинеските и европските компании.
Фактот дека ова нема да се постигне оваа година е посериозен од кинеското однесување за време на пандемијата, вели Мико Хуотари, раководител на Меркатор институтот за кинески студии.
Хуотари, од друга страна, не ја исклучува можноста за договор до крајот на мандатот на германската канцеларка Ангела Меркел и наведува дека, ако тоа се случи, светот ќе види дека е можно да се постигне договор со Кина.
Доколку тоа се случи, сеќавањата на обвинувањата на почетокот на пандемијата и дебатата за испорака на маски што се чинеше дарежливо на почетокот, но всушност им беше од корист на Пекинг, ќе бидат целосно засенети. Тие веќе се совпаѓаат со очигледниот успех на Кина.