Реално ли е доколку се формира Заедница на српски општини (ЗСО) на Косово да дојде до „домино-ефект“ и кај другите заедници во околните земји? Ваквата теза неодамна ја начна советникот на косовскиот премиер Албин Курти и член на Самоопределување, Елвис Хоџа. Тој смета дека прва на удар ќе биде Северна Македонија, каде албанската заедница може да излезе со слично барање за заедница со албански општини објавувајќи карта на која може да се протегне таквата заедница. „Според Движењето Унитети ова е картата на заедницата на општините со албанско население во Северна Македонија. Оваа карта станува актуелна по инсистирањето на Ескобар“, пишува Хоџа, објавувајќи карта од нашата држава.
На оваа тема „Локално“ поразговара со дел од косовската експертска јавност. Аналитичарот Фатмир Шеноли во разговор вели дека ваквите тези не се издржливи.
-Советникот на премиерот на Косово, Елвис Хоџа, е тотално ирелевантен човек кој живее во Албанија и негова задача е максимално да ги држи тензиите во декларативен аспект бидејќи нема моќ, објаснува Шеноли.
Неџмедин Спахиу
Друг аналитичар од нашиот северен сосед, Неџмедин Спахиу во изјава вели дека на Косово во моментов му е потребна помош од Македонија.
-Косово е во тешки моменти во политичкиот конфликт со Србија и му е потребна политичка помош од соседите, особено од Македонија. Изјавите на Елвис Хоџа не се соодветни во оваа атмосфера. Не барате пријателска помош со заканување кон пријател. Македонија е пријателска земја на Косово и од неа мора да се побара помош на соодветен начин, порачува Спахиу за „Локално“.
Додава дека стабилноста на Македонија е национален интерес на Косово.
-Македонија како држава на сите нејзини граѓани, а добрите меѓуетнички односи се национален интерес на Косово, ни рече Спахиу.
Политичкиот аналитичар Леон Духанај смета дека Северна Македонија има добра правна основа да биде стабилна земја со перспектива за интеграција во Европската Унија.
-Но, и овде сметам дека треба да се промовира соживот за да се имплементира начинот на живот на европското граѓанство, како што е идејата на самиот проект на Европската Унија, во кој сите имаме намера да се интегрираме. Во овој контекст, би сакал регионалната политика насекаде да се европеизира во идеи и еднаш засекогаш да се откаже од идеите од минатите векови, да стане активен дел од создавањето на заедничка иднина, рече Духанај за нашата редакција.
Фатмир Шеноли
Шеноли порачува дека односите меѓу Белград и Приштина се сè уште напнати, но ЕУ и САД вложуваат големи напори да ги стабилизираат односите и да го спроведат европскиот план и, се разбира, формирањето на ЗСО.
-Ниту Курти ниту Вучиќ немаа многу време да го прифатат европскиот план и да ги спроведат меѓународните обврски, оценува аналитичарот.
За изјавата на рускиот амбасадор во Србија дека без Русија и Кина нема решение за Косово, аналитичарот вели дека тој со тоа ѝ става на знаење на Србија дека без Русија нема да може да го реши косовското прашање и на некој начин ја условува Србија дека нема да може да напредува без Русија и Кина.
-Косово знае дека за да може да влезе во Обединетите нации му требаат гласовите на Русија и Кина. Колку тоа е можно ќе видиме во наредниот период, истакнува Шеноли.
Духанај пак во разговорот е дециден дека кога се зборува за граѓанските права и правата на малцинствата, Косово е прв, дури и светски шампион.
Леон Духанај
-Косово како држава со апсолутно албанско мнозинство беше прогласено за држава во која застапеноста е еднаква за сите и во која српската заедница ужива резервирани права кои ги нема никаде во светот. И покрај тоа што овие права често се злоупотребуваат во Белград за интереси на дневната политика, Косово и Албанците се согласија да ги почитуваат, бидејќи ниту една земја не е оштетена со граѓанските права, напротив. Најдобар пример за тоа се Соединетите Американски Држави, а потоа следат земјите од Европската Унија, вели аналитичарот.
Додава дека ниту Косово, ниту која било земја не може да стане жртва на манипулации во име на правата, бидејќи тие пред се треба да важат за сите.
-Затоа, Србија и секоја земја мора да ги почитува малцинствата во своите земји, бидејќи тие бараат права за своите сонародници надвор од територијата. Мора да се интегрираме како Европејци, а не како малцинство расфрлано во поделби и омраза. Затоа, клучот за општиот мир лежи во Србија, која мора да ја прифати новата реалност дека веќе нема сила да ја разниша и да се ориентира со сите нас кон мирен свет со јасна евроатлантска перспектива. Секој од нас може да се меша во овој процес, но никој не може да го запре и да го пренасочи, смета Духанај.
Тој истакнува дека ниту Кина, ниту Русија нема да можат да го запрат овој голем процес.
-Србија, колку побрзо сфатам дека нема друг начин или опција, толку подобро ќе биде за Србија и регионот. Никој нема моќ да го промени овој курс, кој веќе зазеде јасен курс. Се што може да се направи е да се попречи, односно да се забави овој процес, а секое забавување е на штета на граѓаните од целиот регион, оценува косовскиот аналитичар.
Н.П.