Рим, Барселона и Атина „завршија“ со туристи. Додека пандемијата „Ковид-19“ им даде на многу локални жители добредојден одмор од ордите патници што пристигнуваат, проблематичните туристи повторно им одат на нерви, до тој степен што локалното население и активистите излегоа на улиците во различни градови низ Шпанија, Италија, Португалија и Грција, а некои беа вооружени со водени пиштоли и налепници кои им кажуваа на непослушните посетители да си одат дома.
Демонстрантите рекоа дека прекумерниот туризам ги зголемува цените на становите, ја забрзува гентрификацијата и ги прави поретки и онака оскудните залихи на вода. Во урбаните центри погодени од суша, како Барселона, туристите користат значително повеќе вода од просечниот жител. Во исушената Сицилија, бројни градови почнаа да ги одбиваат туристите поради недостиг на вода.
Владите, од своја страна, се помалку склони да спроведуваат трајни мерки. За многу земји од ЕУ, особено оние во јужна Европа, туризмот е клучен столб на економијата: 11,3 отсто за Хрватска и меѓу 6 и 8 отсто за Португалија, Грција, Шпанија и Италија, според анализата на „Алијанц“.
Откако пандемијата речиси го запре туризмот на две години, луѓето желни за патување се впуштија во таканаречениот „одмазднички туризам“ – враќајќи ги патувањата што ги пропуштија.
Делумно поради туризмот, Шпанија, Португалија и Грција – долго заостанати меѓу главните европски економии – го надминаа остатокот од ЕУ во 2023 година. Додека БДП низ целиот блок порасна за 0,5 отсто, економиите на Португалија, Грција и Шпанија забележаа стапки на раст над 2 проценти.
„Она што го гледаме во медиумите е она што почнавме да го гледаме уште пред пандемијата“, изјави за POLITICO Сандра Карваљо, директор за пазарна интелигенција, политика и конкурентност во Агенцијата за туризам на Обединетите нации.
„Уште тогаш видовме движење и протести против туризмот на дестинациите и гледаме дека се враќаат“, рече таа.
Зголемување на температурите, намалени нерви
На крајот на јули, околу 20.000 антитуристички активисти се собраа во Палма де Мајорка, барајќи промена на туристичкиот модел за кој велат дека им штети на Балеарските острови, чии три главни острови се Мајорка, Менорка и Ибица.
Во 2023 година, вкупниот број на туристи на островите се искачи на 14,4 милиони – огромна бројка за островите кои имаат околу 1,2 милиони жители во текот на годината.
Во Барселона, активисти ги прскаа странските посетители со водени пиштоли на помал протест. Шпанскиот министер за туризам ја осуди акцијата, велејќи дека таа не ја претставува културата на гостопримството во земјата. На улиците и јавните простори низ Шпанија, налепници и графити се повикуваат на „guiris“, благ погрден колоквијален термин за туристите кои имаат проблем да ги почитуваат локалните закони и култура.
Слични антитуристички протести се одржаа летово во градовите низ Шпанија, вклучувајќи ги Мадрид, Малага, Гранада и Аликанте. Надвор од Шпанија, туристичките жаришта како Португалија, Италија и Грција доживуваат протести од различен степен.
Проблемот поголем од забраната за селфи
Градовите се борат против прекумерниот туризам со казни, такси и забрани – со различен степен на успех.
Некои воведоа мали правила за да ги одвратат туристите: нема селфи во областите на италијанскиот град Портофино, нема седење на Шпанските скали во Рим, нема големи бродови за крстарење во хрватски Дубровник или грчки Санторини и без апостолки во Чинкве Тере.
Во Венеција властите воведоа симболичен билет од 5 евра за ограничување на бројот на туристи. Мерката сепак резултираше со контраефект, наместо тоа, предизвика дополнителни протести од локалното население кои тврдеа дека градот бил претворен во тематски парк.
Некои се обложуваат на поголемо: градоначалникот на Барселона во јуни објави дека градот ќе стави крај на краткорочните изнајмувања на туристи до 2028 година, во обид да се избегне најлошото од растечкиот недостиг на станови во Европа. Во изминатата деценија, Канарските Острови, заедно со градовите Берлин и Лисабон, одобрија слични мерки.
Според Карваљо, успешна туристичка стратегија треба да се фокусира на рамнотежата на економското, социјалното и влијанието врз животната средина и мора да го земе предвид нивото на побарувачка, како и носивоста на дестинацијата (во однос на големината на градот, инфраструктурата или ресурсите).
Карваљо го наведе Амстердам како пример за град кој е на пат да го стави туризмот под контрола.
Градот, кој се здоби со репутација како главен град на партиите во Европа, го забрани пушењето трева во својот „црвен“ кварт и започна кампања за излегување чија цел е младите, бурни Британци да ги посетуваат само за забава. Неодамна најави забрана за изградба на нови хотели.
За разлика од другите дестинации кои ги ограничуваат патниците, некои избраа поотворен пристап: Копенхаген нуди награди за да го поттикне однесувањето на туристите погодни за климата. Оние кои возат велосипед, возат јавен превоз или собираат ѓубре низ градот, можат да освојат сè – од бесплатна шолја кафе до бесплатен влез во музеј.
„Стратегијата треба да биде комбинација од три аспекти. Потребни ви се податоци за движење, управување со активно слушање на жителите, а третото е комбинација од различни политики“, рече Карваљо.