Секој ден, илјадници луѓе со ранци во кои носат неколку резервни парчиња облека и пари, кои не биле ограбени од криминалци или картели, пристигнуваат на границата САД-Мексико, исцрпени од неколку неделното пешачење.
Тоа се претежно луѓе од Венецуела, Гватемала или Мексико, а во импровизирани кампови чекаат можност да ја поминат границата. Во последно време меѓу нив има зголемен број на кинески државјани.
Изненадувачки нов тренд започна минатата година. Во првите 11 месеци од 2023 година, според официјалните податоци, повеќе од 30.000 кинески државјани илегално влегле во САД од Мексико. За споредба, во претходната деценија, само 1.500 Кинези илегално преминувале во САД годишно, пишува CNN.
Зголемениот прилив укажува на влошување на економската состојба во Кина. Многумина што заминаа зборуваат за тешки услови за живот. Три години карантин и строги ограничувања поради Ковид оставија многу луѓе без работа, додека контролата на владејачката комунистичка партија над сите аспекти на животот само се зголемува.
Самиот кинески претседател Си Џинпинг во своето новогодишно телевизиско обраќање призна дека земјата е опколена со економски проблеми.
Во својот говор, Си ги пофали економските достигнувања на Кина во 2023 година и ги охрабри луѓето, но потоа рече дека некои бизниси ќе се соочат со тешкотии, а некои ќе имаат проблем да најдат работа. Вакви коментари на претседателот на државата и на Комунистичката партија се ретки.
Се заборава и дека Кинезите трпат многу ограничувања во приватниот живот. Државата ја задушува слободата на говорот, граѓанското општество и религијата во земја со 1,4 милијарди жители.
„Ние сме христијани“, рече уредно облечен средовечен Кинез на прашањето што го довело до границата меѓу САД и Мексико – во бегалски камп илјадници километри од дома.
Во последните месеци, мигранте од целиот свет ја преплавија југозападната граница на САД со илегални премини. Повеќето од нив поднесуваат барање за азил откако ќе влезат во САД.
Кинеските државјани се на пат да станат најбрзо растечката група илегални мигранти, покажува анализата на Си-Ен-Ен за најновите податоци за граничните премини.
И како што расте бројот на оние кои бегаат, така се зголемува и мрежата на поединци и компании кои снабдуваат кинески мигранти. По летањето преку Тихиот или Атлантскиот океан, за многумина исцрпувачката копнена рута започнува во Кито, Еквадор – град со 2,5 милиони луѓе, сместен високо во подножјето на Андите.
Во 2022 година, Еквадор документирал влез на околу 13.000 кинески државјани. Во првите 11 месеци од 2023 година, тој број се искачи на повеќе од 45.000. На сопствениците на кинески пасоши не им се потребни визи за влез во земјата.
Обично за висока такса, локалните „претприемачи“ нудат различни услуги на Кинезите, почнувајќи од трансфери на аеродром до организирање престој во хостели и организирање патувања на север.
Доказите за просперитетен бизнис се појавуваат насекаде низ Кито. На автобуската станица, продавачот на билети има знак за „Колумбиска граница“ испишан на кинески. Во локалната болница која нуди вакцини – што е корисно за време на опасното патување низ џунглата – медицинска сестра што зборува шпански чува кинески превод на формуларот за прием на своето биро, пренесува CNN.
„По должината на централните деловни области во градот, има поголем број компании поврзани со овој тренд“, вели туристичкиот агент Лонг Куанвеи, кој емигрираше во Кито од Кина пред пет години.
Продавниците и стоковните куќи продаваат опрема и стоки потребни за патувања на север, а кинеските фирми нудат сместување, храна и место за поврзување со другите што одат на тој начин, вели Лонг.
Во еден таков хостел, каде ноќен престој со оброци чини околу 20 американски долари, печатените мапи и упатства на кинески јазик се прикажани на деталите на секоја етапа од патувањето. Сопственичката проценува дека има 100 такви мали бизниси како нејзиниот кои ги угостуваат кинеските патници.
Меѓу нив е Џенг Шикинг, кој пристигна на почетокот на декември, летајќи за Еквадор од Шпанија.
При првиот обид да минат низ Колумбија, Џенг и неговиот придружник биле ограбени со пиштол. Откако телефонот и парите им исчезнале, тие се вратиле во Кито за да се прегрупираат. Сепак, Џенг останал решен да оди во САД.
„За обичните луѓе, преживувањето во Кина стана навистина тешко. Неможе ни да размислувате за правење пари затоа што ве искористуваат луѓето од горната класа “, рече Џенг за Си-Ен-Ен, додека се подготви да тргне на второ патување во Колумбија со позајмени пари.
Џенг рече дека животот станува сè потежок за луѓето како него, и покрај децении брзиот економски раст на Кина што го крена голем дел од населението од сиромаштијата.
Во доцните тинејџерски години почнал да работи во фабрика мешајќи лепак за кутии за чевли, а подоцна ја сменил работата. Меѓу другото, тој бил вработен во фабрика за производство на делови за паметни телефони за Apple.
За време на пандемијата, тој бил затворен во друга фабрика за производство на интернет рутери, од која не можел да излезе. По завршувањето на карантинот, Џенг се префрлил на друга работа, за која вели дека никогаш не била платена, дури и откако поднел жалба.
„Нема излез… освен ако твоите родители не се државни службеници или бизнисмени. Но, ако сте од пониска класа, дури и ако сте во брак и имате деца, сепак ќе го следите стариот пат … болно е само да размислите за тоа “, рече Џенг.
Во потрага по подобар живот, тој, како и илјадници други Кинези, решил да оди по „zou xian“ или да тргне по „пешачката рута“ до Америка. Терминот стана еуфемизам за опасно патување, како и „глобално патување“ – еден од поимите за пребарување што луѓето можат да го внесат за да најдат онлајн упатства на кинески за тоа како да се подготват, што да прават во секоја фаза од патувањето, па дури и што да кажете на службениците за имиграција.
Заклучувањето на пандемијата, олеснето пред една година, силно ја погоди работничката класа и жителите во рурална Кина. Економијата се бори со кризата на пазарот на недвижности, високиот долг на локалната самоуправа и последиците од државните репресии врз приватниот сектор, кои укинаа многу работни места.
Откако невработеноста на младите во урбаните средини минатата година достигна рекордни нивоа, владата целосно престана да објавува статистики.
„Зачудувачки е што толку многу се решаваат опасното патување до Јужна Америка и до САД кога земјата е политички многу стабилна“, рече Виктор Ших, директор на Центарот за Кина на 21-от век во UC Сан Диего, укажувајќи на претходните емиграции од Кина поттикнати од политичките превирања.
„Ова сугерира дека значителен дел од населението е во тешка економска ситуација“, додава тој.
Податоците на ОН покажуваат дека бројот на луѓе од Кина кои бараат политички азил во САД и на други места ширум светот нагло се зголеми под владеењето на Си – од скоро 25.000 во 2013 година на повеќе од 120.000 во првите шест месеци од 2023 година.