„За првпат од почетокот на пандемијата, има надеж за подобра иднина“, напиша главниот економист на ОЕЦД, Лоренс Бун во новата прогноза за економскиот развој на Организацијата за економска соработка и развој. Но, тој додава дека патот до закрепнување ќе биде полн со опасности и ќе трае подолго за некои земји отколку за другите.
Светската економија годинава ќе се намали за 4,2 проценти, но следната година ќе порасне за истиот износ, се наведува во извештајот. За 37-те членки на ОЕЦД, падот ќе биде уште поголем (-5,5%) и закрепнувањето ќе биде побавно. Германија може да се теши со фактот дека нејзината економија ќе има помал пад од просекот на Европската унија оваа година.
Дека светската економија е подобра целокупна од, да речеме, САД или еврозоната, првенствено се должи на Кина. Земјата од која се прошири Ковид-19 низ целиот свет е единствената национална економија што нема да забележи пад, туку раст (+ 1,8%). Покрај тоа, за следната година се предвидува раст на кинеската економија од осум проценти, што е многу во споредба со другите економии.
Очекувањата на ОЕЦД во врска со глобалната рецесија оваа година приближно се совпаѓаат со прогнозата дадена од Меѓународниот монетарен фонд (ММФ) оваа есен. Но, во однос на растот следната година, ОЕЦД (+ 4,2%) е помалку оптимист од ММФ, кој очекува раст од + 5,2 проценти. ОЕЦД секако е помалку оптимист во однос на вториот бран на пандемијата што беснее во многу земји.
Сè зависи од вакцината
Премисата на какво било закрепнување е, според ОЕЦД, дека може да се ограничи нова епидемија и дека вакцината ќе биде претежно достапна до крајот на 2021 година. Но, што ако има сериозни проблеми со дистрибуцијата на вакцината или ако има неочекувани несакани ефекти? „Ова ќе нанесе голем товар на економијата и ќе го зголеми ризикот од послаби национални економии и компании да достигнат финансиска криза, што би имало глобални последици“, рече економистот Бун.
Невработеноста меѓу членовите на ОЕЦД е поголема за 1,25 проценти отколку пред пандемијата. Во Соединетите држави и Канада, тој порасна повеќе отколку во Европа. Ова првенствено се должи на бројните програми со скратено работно време во Европската унија, во кои државата им исплаќа на вработените дел од платата наместо работодавачот, така што компаниите можат да се откажат од давање отказ.
Нееднаквоста се зголемува
Особено е погоден секторот со ниски плати. „За ниско квалификувани и ниско платени вработени, бројот на работни часови е значително намален“, се вели во извештајот на ОЕЦД. „Тоа дополнително ја зголемува веќе големата нееднаквост што постоеше пред пандемијата“.
А, младите кои сега бараат работа во моментов се во полоша позиција.
„Исклучително е тешко да се застане на нозе на пазарот на трудот среде криза“, изјави Бун за ДВ.
Извештајот на ОЕЦД ги фали бројните пакети за спасување кои земјите, често со помош на централните банки, успеаја да ги спасат своите национални економии од најлошите последици.
Сега е клучно оние со политичка одговорност да продолжат да даваат таква помош за да обезбедат опстанок на индустриите, бизнисите и сродните работни места “, вели економистот Бун. „Лекцијата што ја научивме од изминатите месеци е дека овие мерки се соодветни“.
Препораки на политиката
Извештајот експлицитно предупредува дека мерките за помош не смеат да бидат суспендирани прерано. „Целта на сите земји треба да биде да избегнуваат предвремено и нагло прекинување на програмите за помош“, се вели во извештајот. Владите исто така треба да размислат како навистина да им помогнат на оние кои се особено погодени од кризата, вели ОЕЦД.
Оттаму даваат три препораки до оние со политичка одговорност. Прво, тие ќе мора да инвестираат во основни области, како што се „образование, здравство и физичка и дигитална инфраструктура“. Второ, тие треба да дејствуваат решително за да спречат „зголемување на сиромаштијата и нееднаквост во приходите“. Трето, ОЕЦД повикува на посилна меѓународна соработка: „Светот не може да ја реши глобалната криза така што секоја земја ќе ја натера да дејствува сама за себе“.
Конечно, главниот економист на ОЕЦД, Лоренс Бун додава малку умерен оптимизам: се надева дека светот ќе биде „повеќе или помалку ист – но сепак малку подобар“ по пандемијата.