Основачот на Викиликс, Џулијан Асанж, очигледно ќе склучи договор со американските власти. Тоа го пренесуваат повеќе медиуми, повикувајќи се на американскиот суд.
Свиркачот сака да се изјасни за виновен како дел од договорот со американското Министерство за правда. По неговото признание за виновен и осудата за обвиненијата за шпионажа, се очекува тој да може да се врати во својата родна Австралија – според судските документи објавени во понеделникот вечерта (24 јуни). Сепак, договорот мора да биде одобрен од судот.
Асанж на слобода
Според платформата Викиликс, Асанж е слободен. Тој бил ослободен од затворот во близина на Лондон, каде што беше затворен пет години и ја напушти Велика Британија, објави Викиликс во текот на ноќта. На платформата „Икс“ беше објавено и видео на кое се гледа како 52-годишникот влегува во авионот на аеродромот Стенстед.
Неговата сопруга Стела Асанж го ретвитна видеото и напиша: „Џулијан е слободен!!!“ Кристин Асанж, мајката на 52-годишниот, исто така изрази благодарност „што на мачеништвото на мојот син конечно му се ближи крајот“. Како и Стела Асанж, таа им се заблагодари на „невидливите и вредни луѓе“ кои ја ставија благосостојбата на нејзиниот син „над сè друго“, цитираа од австралиската телевизија „ABC“.
Во моментов нема официјална потврда од британските власти за договорот меѓу Асанж и САД. Австралиската влада го поздрави исходот, но исто така рече дека случајот се одолговлекувал премногу долго.
JULIAN ASSANGE IS FREE
Julian Assange is free. He left Belmarsh maximum security prison on the morning of 24 June, after having spent 1901 days there. He was granted bail by the High Court in London and was released at Stansted airport during the afternoon, where he boarded a…
— WikiLeaks (@wikileaks) June 24, 2024
Затворот е веќе одлежен
Асанж треба да се појави пред суд оваа среда на оддалечена американска територија: Маријанските Острови. Архипелагот се наоѓа во западниот дел на Пацификот, северно од татковината на Асанж, Австралија, и е под суверенитет на САД. Сослушувањето треба да се одржи на Саипан, најголемиот остров на северните Маријански острови, бидејќи Асанж одбива да отпатува на копното на САД.
Во писмото од американското Министерство за правда се вели дека се очекува Асанж да се изјасни за виновен на тамошното судско сослушување за заговор за незаконско добивање и дистрибуција на доверливи документи. Потоа треба да отпатува за Австралија. Според американските медиуми, Асанж ќе биде осуден на пет години затвор – казна која веќе ја одлежа во Велика Британија.
Новинар или не?
Асанж е обвинет во САД за 17 точки од обвинението за шпионажа и злоупотреба на компјутер, бидејќи пред речиси 15 години објави цела серија тајни американски документи на неговата платформа Викиликс. Станува збор за акциите на американската армија во Ирак и Авганистан. САД го обвинуваат Австралиецот, меѓу другото, за предавство на тајни кои ги загрозувале човечките животи.
Неговите поддржувачи, од друга страна, го гледаат Асанж како новинар кој открил наводни воени злосторства. Посочуваат дека тоа е од јавен интерес и дека процесот е политички мотивиран. Американската влада, сепак, смета дека активностите на Асанж ги надминале новинарските.
Доколку биде осуден без договор со обвинителите, Асанж може да се соочи со казна затвор до 175 години за шпионажа.
Судски спор повеќе од десет години
Правната битка за американска екстрадиција трае повеќе од десет години. Асанж веќе пет години се наоѓа во затворот со максимална безбедност Белмарш во Лондон. Тој претходно со години бараше засолниште во амбасадата на Еквадор во Лондон, откако шведските власти го обвинија за силување. На крајот, тие обвиненија беа отфрлени поради недостиг на докази.
Во 2021 година, британскиот окружен суд го отфрли барањето за екстрадиција на САД со образложение дека Асанж најверојатно ќе си го одземе животот доколку биде задржан под строги услови во САД. Високите власти ја поништија таа пресуда откако САД обезбедија гаранции и британската влада потпиша налог за екстрадиција во јуни 2022 година.
Од затвор, Асанж презеде дејствија против заканата за екстрадиција на САД – и тоа со успех. Во мај, Високиот суд одлучи дека основачот на Викиликс може да поднесе жалба на одлуката за екстрадиција. Адвокатите на Асанж ги критикуваа американските гаранции за безбедноста на 52-годишникот како „очигледно несоодветни“. Тие изјавија дека не е гарантирано дека Асанж ќе ужива целосна слобода на заштита на печатот во САД.