Од почетокот на украинската криза гледаме пожестоката јаз меѓу перцепцијата на Владимир Путин на Запад и внатре во неговата земја. На Запад политичарите и коментаторите го осудуваат со полн глас рускиот лидер поради неговите активности во Украина и односот кон него во овие земји останува како целина негативно. Во Русија сепак реакцијата на активностите на Путин е сосема друга – тој е премногу популарен. Еве пет причини за оваа состојба.
1. Повеќето Руси навистина го поддржуват Путин.
Последниот рејтинг на Путин е правен не од кремаљска структура.Оценката на неговата популарност е извршена од Центарот “Левада”, а тоа е независна и авторитетna социолошка агенција, чие раководство не секогаш е во добри односи со властите.Истражувачите на Центарот “Левада” немаат никакви стимулации да cranking од рејтинг на одобрување, за да го засилува јавниот имиџ на Кремљ.
Треба да се признае дека во авторитарните општества дури независни анкети можат да претераaт со популарноста на шефот, бидејќи нивните граѓани не сакаат да се разликуваат од вкупниот политички амбиент. Но не може ништо да се објасни со конформизам. Вкупниот рејтинг на Путин е таков што дури и да се прифати овој фактор, должни сме да признаеме дека тој е поддржан од едно големо мнозинство.
2. Украинската криза даде значителен поттик на неговата популарност
Во јануари 2014 година, непосредно пред кризата, популарноста на Путин беше 65 проценти. Потоа нивото на поддршка скокне до восхитувачки показатели од 89 проценти, иако руската економија се соочува со тешкотии поради санкциите.За Путин тоа е апсолутен рекорд, откако претходниот врв на одобрување во 2008 година беше 88% – тоа беше малку по руско-грузиската војна.
3. Личната популарност на Путин не се претвора во поддршка за власта систем во Русија
Ако споредиме нивото на поддршка за Путин и ставовите на Русите за руската власт, ќе видиме нагли отстапувања. 58% од Русите велат дека раководителите во владата се стремат кон зачувување и јакнење на сопствената власт, а 60% изјавиле дека владините чиновници не се подотчетни на општеството.Русите не доживуваат особен ентузијазам од комуникацијата со државните службеници и 69% од нив гледаат да ги минимизираат контактите со власта. Тие не веруваат особено и во правниот систем, откако 47% изјавиле дека не се чувствуваат заштитени од законот и само 41% чувствуваат заштита. Овие бројки говорат за недостаток не само на поддршка, но и на довербата во политичкиот систем, ако не се смета Путин.
4. Санкциите може дури и да му помогнат на Путин
Некои аналитичари тврдат дека кога санкциите ќе удрат врз обичните граѓани, ќе испари ентузијазмот на Русите за активностите на Путин во Украина, па дури и може да започнат протести како што беше во 2011 и 2012 години. На таков начин Путин ќе треба да отстапува за Украина или ќе се соочи со опасност од револуција дома.
Но, тоа не се случи. Од септември 2014 до јануари 2015 година бројот на Русите, кои признаваат дека санкциите се одразиле врз нив “многу сериозно” или “премногу сериозно”, се зголеми од 16 на 33 проценти. Во исто време, бројот на луѓето кои не страдаат од негативните последици на санкциите, се распадна од 35 на 13 проценти. Меѓутоа популарноста на Путин продолжуваше да расте. 66% од Русите сметаат дека западните санкции имаат за цел да “ја ослабат и понижат” Русија, односно многу од нив се сплотија околу Путин и го поддржаа како “таткото заштитник” кој ја брани земјата од надворешни притисоци. Наместо да обвинуваат Путин за економските катастрофа, многу Руси го обвинуваат Западот.Речиси половина Руси сметаат дека санкциите се насочени даи наштети не само на елитата, но и да ги казнат обичните Руси.На овој начин многумина гледаат во санкциите удар за нив и нивните семејства, а исто така ги сметаат и за удар против нивната земја.
Можно е ситуацијата да се промени пред лицето на повеќе сериозни економски тешкотии и катастрофа, но да се поаѓа од оваа гледна точка би било неодговорно. Ако ситуацијата не се промени, Путин може да го испита врз себе притисокот на руското општество, што ќе бара да не капитулира пред Западот.
5. Дури и дел од опозицијата го поддржува Путин за Украина
Активностите на Путин во Украина несомнено ја засилија неговата поддршка меѓу конзервативниот дел на општеството. Но 89-процентен рејтинг би бил невозможен без широка поддршка меѓу општеството. Некои истакнати лидери на опозицијата искажуваат поддршка на политиката во однос на Украина, а во голем број случаи ја повикуваат Русија да отиде и подалеку. Сергеј Удалцов, еден од главните поттикнувачи на протестите против Путин во 2011 година, кој беше осуден на 4,5 години затвор за неговата улога во нивното спроведување, се израдува од резултатите на Кримскиот референдум, велејќи: “Јас сум советски патриот, го сметам уништувањето на СССР за огромна грешка и злосторство, затоа сметам дека враќањето на Крим е мал , но важен чекор кон оживување на обновениот Сојуз “. На ист начин и стариот претседателски непријател Едвард Лимонов, кој лежел во затвор заради политичка активност, повика не само кон воена интервенција во источна Украина, но и да се испрати Црноморската флота во Одеса.
Но левите националисти не се единствените претставници на традиционалната антипутиновска коалиција, кои се придржуваат кон таквите ставови. Во интервју за списанието “Сноб” либералната новинарка Ксенија Кирилов изрази жалење дека многу претставници на интелигенцијата од средната класа ја одобруваат позицијата на Путин во Украина и дури го направи следниов заклучок: “Дури и да не им веруваат на” нацистите во Украина “, повеќето од нив искрено се убедени во непријателството на Западот “. Според општото мислење такви ставови се делат од сите претставници на опозициските кругови. А тоа покажува дека се многу малку шанси од појавата на еден опозициски фронт против политиката на Путин во Украина. Нешто повеќе, заради јакнење на такви чувства, дури и меѓу опозицијата, либералните активисти не сакаат да прогласуваат прекин на конфликтот на услови поволни за Западот. Популарниот блогер Алексеј Навални и нафтениот магнат Михаил Ходорковски соопштија дека не го поддржуваат враќањето на Крим во Украина.
Како резиме треба да се нагласи дека дури Западот да успее во економското слабеење на Путин, како резултат тој може да ја зајакне својата позиција во внатрешноста на земјата.
89-процентен рејтинг на Путин може да се објасни не само со радоста на населението од пристапувањето на Крим, но и со западните санкции кои ги засилија националистичките расположенија и предизвикаа кај луѓето лични допаѓања на Западот. Наместо да стане искрата која ќе го разгори опозицискиот оган, ситуацијата во Украина уште повеќе ја раздроби руската опозиција. А ако односите со Западот продолжат да се влошуваат и понатаму, тоа ќе доведе до уште поголема нејзина поларизација.
И конечно украинската криза и сродните санкции доведов до таму дека денес поради незадоволство од Западот многумина не обрнуваат внимание на очигледните недостатоци на политичкиот систем. Какви мерки да преземат понатаму западните политичари кон Русија, тие треба добро да мислат како овие мерки ќе се одразат на Русите и на нивниот однос кон Путин.
————–
Дмитриј Сајмс е американски политиколог од руско потекло. Бил советник на претседателот Ричард Никсон / 1969-1974 / за надворешна политика, сега го раководи Центарот Никсон, работи и во Центарот за национални интереси и е издавач на сајтот “Нешнл интрес” (National Interest).