Кинескиот претседател Си Џинпинг одржа последен состанок со неговиот американски колега во заминување Џо Бајден.
Но, зборовите на Си беа насочени не само кон Бајден, туку и кон неговиот републикански наследник, повратникот во Белата куќа, Доналд Трамп, пренесе Ал Џезира.
На средбата со Бајден на маргините на самитот за азиско-пацифичка економска соработка во Перу, Си, иако не го повика Трамп по име, ја истакна важноста од одржување на „заемна почит“ меѓу САД и Кина.
„САД неодамна ги завршија своите избори. Целта на Кина за стабилни, здрави и одржливи кинеско-американски односи останува непроменета“, рече Си.
Но, тој предупреди: „Ако се сметаме за ривали или противници, жестоко се натпреваруваме и се обидуваме да се повредиме, би ја нарушиле врската или дури би ја уназадиле“.
Трамп беше претседател од 2017 до 2021 година, за време на период на зголемени тензии со Кина, вклучително и трговска војна предизвикана од неговото воведување царини за кинески стоки.
Кина одговори со сопствени царини и трговски ограничувања, иако експертите предупредија дека ескалацијата на двете страни им наштети на економиите на двете земји.
Кина беше главната тема на кампањата на Трамп
Во саботата, Си се чинеше дека му подаде рака на пријателство на Трамп, охрабрувајќи ги нивните земји да работат заедно за заедничка корист.
„Кина е подготвена да работи со новата американска администрација за да ја одржи комуникацијата, да ја прошири соработката и да управува со разликите за да продолжи стабилна транзиција на кинеско-американските односи за доброто на двата народи“, рече тој.
Трамп повторно се води од филозофијата „Америка на прво место“ додека се подготвува да влезе во Белата куќа по втор пат.
Кина беше честа тема на неговите предизборни говори во претседателската трка.
Во дел од своето обраќање до американските гласачи, Трамп вети дека ќе го заштити американското производство од кинеската конкуренција.
„И наплатив на Кина стотици милијарди долари во даноци и давачки. Тие ни платија“, се пофали Трамп на неговиот последен предизборен митинг во Мичиген на 4 ноември.
„И знаете што? Ќе се сложуваме многу добро со Кина. Добро ќе се сложуваме. Сакам да се согласувам со нив. Претседателот Си беше одличен додека не дојде КОВИД. Потоа не бев толку одушевен од него“.
За време на екот на пандемијата КОВИД-19, Трамп го обвини кинескиот лидер дека дозволил ширење на вирусот „дозволувајќи им на авионите да ја напуштат Кина и да го заразат светот“. Тој, исто така, постојано го нарекува КОВИД-19 како „кинески вирус“.
И покрај нивната тешка историја, Си му се јави на Трамп ден по изборите за да му го честита вториот мандат.
Проблематична историја на односите меѓу Си и Бајден
Трамп изрази восхит за авторитетот на Си над кинеската влада, што некои критичари го споредуваат со авторитарно владеење.
„Многу добро се согласував со претседателот Си. Тој е одлично момче. Ми напиша убава белешка пред некој ден кога слушна што се случило“, рече Трамп по обидот за атентат врз него во јули.
„Добро е да се разбереме, не е лошо“.
Си и Бајден имаа проблематична историја, со инциденти како соборувањето на наводниот кинески „шпионски“ балон во 2023 година.
Кина тврдеше дека балонот бил цивилно вселенско летало кое собирало податоци за времето и ја осуди одлуката на САД да го соборат со проектил откако поминал над чувствителни американски воени инсталации.
Американскиот претседател призна дека односите меѓу двете земји не секогаш биле „мазни“.
„Не секогаш се согласувавме, но нашите разговори беа секогаш искрени. Никогаш не се шегувавме. Бевме рамнодушни еден кон друг. И мислам дека тоа е клучно“, рече Бајден, гестикулирајќи преку масата додека читаше подготвени изјави.
„Овие разговори спречуваат погрешни проценки и обезбедуваат конкуренцијата меѓу нашите две земји да не се претвори во конфликт“.
Тој ја искористи својата последна средба со Си како претседател за да поттикне неколку американски приоритети. Во извештајот објавен од Белата куќа, Бајден, наводно, повикал на поголема соработка со органите за спроведување на законот за да се запре протокот на синтетички дроги во САД.
Предизвици за користење на вештачка интелигенција
Тој и Си зборуваа и за претстојните предизвици што ги носи вештачката интелигенција (ВИ), вклучително и нејзината употреба со нуклеарно оружје.
„Двајцата лидери ја потврдија потребата да се одржи човечката контрола врз одлуката за употреба на нуклеарно оружје“, се објаснува во текстот.
„Двајцата лидери, исто така, ја истакнаа потребата внимателно да се разгледаат потенцијалните ризици и да се развие технологијата за вештачка интелигенција на воено поле на разумен и одговорен начин.
Бајден потврди и дека американската „политика на една Кина“ останува „непроменета“ – САД ја признаваат владата во Пекинг како единствена кинеска влада и немаат официјални дипломатски односи со самоуправниот остров Тајван, кој Кина го смета за своја територија.
Кина го нарече признавањето на суверенитетот на Тајван „црвена линија“ во нејзиниот однос со САД.
Додека Бајден претходно вети дека ќе го заштити Тајван доколку некогаш се соочи со напад, тој упати нота на смиреност во саботата, повикувајќи на продолжување на статус квото.
„Тој повтори дека САД се против секакви еднострани промени на статус-квото од која било страна, дека очекуваме разликите од двете страни на теснецот да се решат по мирен пат и дека светот има интерес за мир и стабилност во Тајванскиот теснец“, се вели во извештајот на Белата куќа.
Но, се додава, Бајден, исто така, „повикал да се стави крај на дестабилизирачката воена активност на НР Кина [Народна Република Кина] околу Тајван“.