Познато е дека децата копираат се што прават нивните родители, што вклучува „скролање“ на паметен телефон, што несомнено не е најздравата активност во слободното време ниту за возрасните, ниту за децата. А за многу мали деца, времето поминато пред екран значи дека пропуштаат голем број клучни моменти за развивање на нивните јазични вештини, предупредуваат австралиските научници.
Тие тврдат дека кај децата кои поминувале повеќе време пред екраните, забележан е побавен и полош развој на јазичните вештини во споредба со децата кои се занимавале со други активности.
Додека поминуваат време пред таблет или конзола, децата помалку комуницираат со возрасните, усвојуваат помалку зборови од нивните родители и слушаат помалку разговор, а токму разговорот е клучен елемент во градењето на сопствените јазични вештини и процес што може последователно да биде одложен, велат австралиските научници кои ги направија своите набљудувања објавени во напис во списанието JAMA Pediatrics.
Повеќе истражувања покажаа дека во периодот кога детето стекнува јазични вештини, како и за неговиот социјално-емоционален развој, клучно е да разговарате и да комуницирате со него дома, велат експертите.
Бројни истражувања се фокусираа на влијанието на времето кое родителот го поминува пред екранот, а не детето.
Како дел од студијата, тим од експерти предводен од научникот Мери Бруш од австралискиот универзитет во Аделаида проучувал податоци за 220 семејства, снимани на секои шест месеци од јануари 2018 до декември 2021 година, користејќи технологија за препознавање говор.
Снимките дадоа увид во времето поминато пред екранот и општата јазична средина дома кај децата на возраст од 12 до 36 месеци, во просек од 16 часа на ден.
Експертите утврдиле дека повеќе време поминато пред екранот резултира со помалку време за разговор помеѓу родителите и детето, што значи дека детето во неговото домаќинство слушало помалку зборови од возрасните во текот на денот, помалку комуницирало и поретко учествувало во разговорите.
Најголемо и најнегативно влијание на времето поминато пред екраните во оваа смисла е забележано кај децата на возраст од 36 месеци.
Дури и во семејствата кои ги следеле препораките на Светската здравствена организација (СЗО) за препорачаното време за деца пред екрани, што значи не повеќе од еден час дневно за тригодишните деца, децата пропуштиле дури 400 зборови. што би го зборувале возрасните во тоа време под различни околности.
Сепак, според бројни проценки, децата во просек поминуваат многу повеќе време пред екраните.
Така, тригодишните деца кои биле следени како дел од студијата поминуваат во просек по околу 172 минути пред екраните секој ден, што значи дека во просек губат околу 1.000 зборови кои возрасен би им ги кажал под различни околности, велат австралиските истражувачи.
Растењето во средина богата со јазици е клучно за раниот развој на јазикот, истакнуваат австралиските научници.
Тие признаваат дека, иако разговорот со децата треба да биде едноставна и не премногу комплицирана активност, понекогаш не е лесно да се најде доволно време за разговор во напорното секојдневие.
Тие заклучуваат дека иако е нереално да се советуваат родителите целосно да ги држат децата подалеку од екраните, наместо тоа треба да бидат охрабрени да го користат времето на нивните деца пред екранот како можност за интеракција со нив, колку и да е кратка.