Вашингтон планира силен политички напад врз Унгарија, поточно нејзиниот премиер Виктор Орбан. Американскиот Конгрес подготвува санкции за луѓето од првиот круг на Орбан, во кој се шпекулира дека вклучуваат високи владини функционери и владејачката десничарска конзервативна партија Фидес.
Според лондонски „Гардијан“, законот би можел да се најде пред претставниците уште на почетокот на мај, а со оглед на тоа што го предлагаат претставници и на Демократската и на Републиканската партија, се верува дека нема да има проблем со неговото прифаќање.
Тешка позиција
Унгарија на тој начин се најде во тешка позиција, која сè повеќе ја изолира од ЕУ и НАТО. Тоа е кулминација на влошените американско-унгарски односи и се поизолираната и изолирана позиција на Унгарија во ЕУ и НАТО поради различниот став во однос на руската агресија врз Украина. Унгарските медиуми јавуваат и дека САД подготвуваат санкции против „влијателни личности“ во Унгарија и дека тоа е потврда за најлошите односи меѓу двете земји во последните 30 години. Во секој случај, тоа ќе биде голем удар за Орбан и Унгарија и нејзиниот статус во ЕУ и НАТО, кој е веќе оштетен.
Прашање е дали и Брисел ќе го следи американскиот предлог, имајќи предвид дека дискриминаторските унгарски закони за правата на ЛГБТИК+ заедницата веќе предизвикаа раскол во земјите на ЕУ (15 членки на ЕУ се против, а 11 од нив не се изјаснуваат т.е. останаа со Орбан)
„Загрижени сме поради континуираната подготвеност на унгарските власти да ги прошират и продлабочат врските со Русија, и покрај нивната агресија против Украина и заканата за трансатлантската безбедност“, рече американскиот амбасадор во Будимпешта, Дејвид Пресман.
По ова прашање би можело да дојде до раскол и меѓу претставниците на Републиканската партија, бидејќи веројатно против тоа ќе бидат поддржувачите на Доналд Трамп. Да потсетиме, на денот кога поранешниот американски претседател Доналд Трамп требаше да се појави пред судот во Њујорк, Виктор Орбан му испрати порака за поддршка: „Ние сме со тебе претседателе Трамп“.
Воведување санкции
Воведувањето санкции за унгарските функционери не е нешто ново бидејќи, да потсетиме, САД во 2014 година одбија да го „примат“ шефот на унгарската даночна управа поради сомневања за корупција. Виктор Орбан и онака го нарекуваат „европскиот Трамп“, но и тројанскиот коњ на Путин во ЕУ и НАТО. Иако Унгарија прифати и воведе санкции против Русија, гласаше во ОН за осуда на руската агресија, па дури и се согласи на обука на украински војници, но не и да извезува оружје и не сака да биде транзитна земја за испорака на оружје за Украина. Будимпешта сè уште одржува добри врски и контакти со Москва и често се обидува да ја опструира заедничката евроатлантска политика кон Русија, пренесува „Јутарњи лист“.
Орбан неодамна изјави и дека Унгарија ќе ги почитува санкциите, иако тој не ги поддржува. „Никогаш не сме се согласиле со санкциите против Русија, но не го оспоруваме правото на другите, вклучително и на САД, да воведат санкции“, рече унгарскиот премиер. На почетокот на неделата во Москва престојуваше унгарскиот министер за надворешни работи Петер Сијарто, кој го продолжи договорот со рускиот гасен гигант Газпром за набавка на дополнителни количини гас по повластени цени, во време кога практично цела ЕУ успеа да добие да се ослободи од зависноста од руските енергетски извори.
Уцена на Орбан?
Виктор Орбан има можност евентуално да одговори на воведувањето санкции со одбивање да го ратификува влезот на Шведска во НАТО, што само дополнително би ја комплицирало неговата позиција. Да потсетиме, Унгарија побара одложување на ратификацијата на приемот на Шведска и Финска, но беше неуспешна. Претставникот на Фидес, Чаба Хенде, во парламентот рече дека Шведска „ќе мора да работи понапорно за да ги реши грижите што ги имаат некои негови колеги парламентарци“.
Унгарија го одложи процесот на прием на двете северни држави од јули 2022 година, а во февруари 2023 година, Орбан ги обвини Финска и Шведска дека шират „лаги за демократијата и владеењето на правото во Унгарија“. Таа на крајот не даде зелено светло за влез на Шведска во НАТО и како последна членка на НАТО го ратификуваше влезот на Финска, иако под притисок (откако се согласи и Турција).
Овде треба да се каже дека Турција има конкретни забелешки и барања од Финска и Шведска, а се очекува во мај, пред самитот на НАТО во Вилнус, да го одобри приемот на Шведска, која веќе е поканета на тој состанок. Затоа, може да се очекува и унгарскиот парламент да го стори истото, неволно, но по согласност на Анкара.
Спорна банка
Унгарската влада одлучи да ги повлече своите претставници и да ја напушти Меѓународната инвестициска банка (IIB), откако САД воведоа санкции кон банката поради нејзините врски со Русија.
„Од избувнувањето на војната во Украина, беше јасно дека способностите на IIB се стеснуваат, а сега кога САД воведоа санкции врз неа, тие всушност ја уништија“, рече Орбан во таа прилика. IIB во Вашингтон се нарекува „клуб на руски шпиони“. Како што објави прашката РСЕ, Вашингтон ја обвини Будимпешта за игнорирање на нивните предупредувања за IIB како „нетранспарентна платформа на Кремљ“.
Дејвид Пресман изрази загриженост за присуството на банката во Унгарија, но владата ги отфрли тие забелешки, инсистирајќи да се прошири гостопримството кон IIB. Русија има 45,44 отсто од акциите во банката, а Унгарија повеќе од 25 отсто. Банката веќе ја напуштија Чешка и Словачка, а тоа го најавуваат и Бугарија и Романија. Да потсетиме, банката е основана во 1970 година како дел од земјите членки на Варшавскиот пакт. Го преживеа падот на СССР и падот на Берлинскиот ѕид, но во 2019 година го пресели своето седиште од Москва во Будимпешта.