Ново истражување покажува дека само 90 минути дневно поминати пред екран може негативно да влијаат на вештините за читање и пишување на детето и може да го зголемат ризикот од проблеми во однесувањето. Истражувачите од Универзитетот во Кантербери во Нов Зеланд следеле повеќе од 6.000 деца на возраст меѓу две и осум години за да ги истражат ефектите од прекумерното време поминато пред екран.
Децата кои поминуваат повеќе од час и половина дневно пред екран покажале послаби резултати во вокабуларот, комуникациските вештини, пишувањето, основните математички вештини и знаењето за буквите. Покрај тоа, тие биле помалку социјални, почесто си играле сами и биле помалку популарни меѓу своите врсници. Посебно загрижувачки е тоа што децата кои поминуваат повеќе од два и пол часа дневно пред екраните биле уште посклони кон проблеми со јазикот и однесувањето. Од друга страна, децата со помалку од еден час време на екранот дневно покажаа подобри јазични и социјални вештини и беа поуспешни на училиште.
Екраните влијаат и на подготвеноста за училиште
Истражувањето објавено во списанието Developmental Psychology открива како прекумерното време пред екран може да влијае на подготвеноста на децата за училиште. Наставниците забележувале се поголем број на петгодишни деца со потпросечни јазични и социјални вештини, а експертите сметаат дека причината за тоа е зголемената употреба на екраните во раното детство.
„Времето поминато пред екранот во раното детство силно ги предвидува вештините што ќе ги имаат децата кога ќе влезат во училиште“, велат авторите на студијата. Драматичното зголемување на времето пред екран во последниве години делумно го објаснува падот на подготвеноста на децата за училиште.
Интересно, влијанието врз образованието се смета за посериозно од здравствените ризици поврзани со седентарен начин на живот, како што се дебелината или честите болести.
Светската здравствена организација (СЗО) препорачува децата на возраст под две години воопшто да не користат екрани, додека оние на возраст од две до пет треба да поминуваат помалку од еден час дневно пред екран. Меѓутоа, реалноста е поинаква. Во Обединетото Кралство, на пример, секое петто дете веќе има паметен телефон на возраст од две години, а повеќето деца поминуваат повеќе од два часа дневно пред екрани.
Загриженост за здравствени проблеми
Поврзаноста помеѓу екраните и развојот на детето предизвика бројни дебати. Австралиско истражување од 2024 година покажа дека децата на возраст од две години кои поминуваат многу време пред екраните може да покажат симптоми слични на аутизам до 12-годишна возраст. Сепак, истражувачите нагласија дека нивната студија не докажува причинско-последична врска, а други експерти предупредуваат дека не постојат вистински докази кои ги поврзуваат екраните со аутизмот.