Набргу откако рускиот претседател Владимир Путин најави делумно повлекување на борбените сили од Сирија, курдскиот Партија Демократска унија (ПДС) најави формирање на “федерален демократски систем” во трите кантони Африн, Кобане и Џезира.
ПДС го нарекува целиот овој регион Рожава, или Западен Курдистан. Двата настани се поврзани, а ПДС работи за создавање на факти, па таа се наоѓа во состојба да игра улога во идните одлуки за управување во Сирија. Демократскиот федерализам на ПДС е одраз на политичките ставови на нејзиниот лидер, кој лежи во затвор, основачот на Курдската работничка партија (ПКК) Абдула Оџалан.
Иако се бори за курдска автономија ПДС, како и ПКК ја отфрла идејата на национализмот, обвинувајќи го подемот на нација-држава и создавање на модерната нација-држава за сузбивање на Курдите. По формирањето во Турција во 1978 година ПКК во почетокот користи сила во обидот за предизвикување на движење во насока на независен Курдистан, пред групата да го промени својот пристап во 1999 година, преземајќи го поимот “демократски федерализам” или автономија.
Целите на ПДС
Како ПКК и ПДС не се залага за создавање на сириски Курдистан сам по себе, туку наместо тоа инсистира на еден анархичен тип политички систем во кој процесот на донесување одлуки се обезбедува на синџир од локалните совети. Овој концепт е во основа на сегашниот модел за управување на групата во Рожава, макар и со важни одредби: ПДС бара нејзиното вооружено крило кое го определиле за народна одбрана (ОНЗ) да ја докажат безбедноста во областите под нејзина контрола и инсистира раководството во Камишли, де факто главниот град , да прави економската политика.
Овој пристап е во спротивност со духот на автономијата, зад кој се тврди дека застанува ПДС, но од друга страна ја одразува перцепцијата на опасностите од групата – а и историјата на ПКК во битка е и победа над секоја непријателска група која упатува предизвици кон областите во кои таа е доминантна. Од самиот почеток на управувањето во Рожава ПДС даде да се разбере дека има намера да го примени овој политички модел.
Откако ја презеде контролата во Африн, Кобане и Џезира во јули 2012 година групата подготви нацрт-устав, одржа избори и назначи повеќе локални совети, копредседателствани по типичен за ПДС / ПКК начин од маж и жена.
Противречно, но ПДС одржува врска со сирискиот режим. Во Камишли режимот продолжува да има присуство, а настаните во последно време јасно покажаа врски меѓу ПДС и Дамаск. Тековните врски на ПДС со режимот ги поткопаа нејзините врски со повеќето од арапските учесници во опозицијата против Асад. Од своја страна, групата смета дека оваа опозиција е премногу конзервативна, дека има блиски врски со сириската гранка на Ал Каеда – “Фронтот Ал Нусра”, и има премногу блиски врски со Турција – експлицитен непријател на ПКК.
Групата исто така се стреми да се здобие со меѓународен легитимитет, поради што инстинктивно ги отфрла врските со ПКК, бидејќи оваа организација е посочена од повеќето западни влади и Турција како терористичка. ПДС без сомнение е група која дејствува во рамките на Сојузот на заедниците во Курдистан (сок), основан во средината на 2000 од раководството на ПКК.
Во летото на 2014 година групата успеа да се здобие со широко меѓународно признавање, откако нејзините милиции ОНЗ одиграа клучна улога за спасување на језидите од Исламска држава во Ирак и Левант (идил).
ЕК ги повика вработените да останат дома или на работните места – војската е излезена на улиците
Меѓународни врски
Особено САД создадоа тесни врски со ПДС, а групата сега делува како претходница во војната против ИД во Сирија. Русија исто создаде контакти со групата, прво и овозможи на ПДС да отвори претставништво во Москва, а потоа преку воено партнерство во реонот на Алепо. Усвојувањето во целина на ПДС за клучен играч во Сирија ги подри како меѓународните, така и воените напори на Турција за изолирање на групата во круговите на арапската опозиција во Сирија. Важноста на Турција како долговремен сојузник на САД и како поддржувачка сила на голем дел од бунтот против Асад во северните области на Сирија дозволи на Анкара да продолжи да го спречува вклучувањето на ПДС во сегашните мировни преговори во Женева.
Русија даде знаци за поддршка на федерализирање на Сирија, и покрај одбивањето на Асад да мисли за политичка поделба на земјата. Повлекувањето на руски сили од Сирија е оценуван како растечки притисок од страна на Москва врз Асад за преговори за прекин на конфликтот со претставници на опозицијата против него. Русија остави свои војници во Сирија, но новата нејзина позиција може да е сигнал за промена во обемот на нејзината мисија од обликување на бојното поле кон обид да ги користи воените бенефиции, за да преговара за решавање на кризата по нејзини услови.
ПДС се целосно свесни за тоа, поради што ги гони сопствените самостојно објавени политички и воени интереси. САД дадоа сигнали дека нема да признаат курдска зона на самоуправа во Сирија. Во исто време американските воени претставници градат две воено-воздухопловни бази во контролираната од ПДС територија и претставници на американската влада се сретнаа со клучни лидери на ПДС во Камиши – што де факто е признавање на ПДС што нејзините водачи можат да го користат.
Последната изјава го одразува овој пристап, нагласувајќи и за во иднина дека ПДС ќе продолжи да ги гони своите искажани намери: создавање на федерална Сирија, во која ќе има можност да врши политики од нејзин модел на управување. Од гледна точка на ПДС таа има поддршката на светската суперсила САД и на втора голема сила – Русија. Тоа ќе продолжи да балансира меѓу овие врски, додека во исто време ќе продолжи напред со своите лични планови во Сирија – и во регионот како целина. / БГНЕС
—————
Арон Штајн, соработник на Центарот за Блискиот Исток “Рафик Харири” на Атлантскиот совет. Анализата е објавен на телевизија “Ал Џезира”.