Поддршката за влез во Европската унија во земјите од Југоисточна Европа паѓа бидејќи жителите на тие земји сметаат дека Унијата не ги сака, но пристапот во Унијата не може да се постигне ако едната страна го сфаќа тоа сериозно, а другата не, рече Специјалниот претставник на ЕУ за Западен Балкан, Мирослав Лајчак, во интервју што денеска го објави „Хина“.
Загрепската агенција потсетува дека поминаа 20 години откако ЕУ и земјите од Југоисточна Европа првпат во заедничка декларација изјавија дека „иднината на Балканот е во ЕУ“, и дека од таа средба во Солун во 2003 г. , само Хрватска успеа 10 години подоцна да стане членка на Унијата..
„Мое лично мислење е дека Европа мораше да го свари огромното проширување во 2004 и 2007 година. Тоа донесе многу позитивни ефекти но и елементи кои ја искомплицираа ЕУ, особено затоа што и е потешко да носи едногласни одлуки со 28, или сега со 27 земји, отколку тогаш кога ги имаше 15“, рече Лајчак.
Тој оцени дека некои земји отстапиле од европските норми и вредности, што исто така генерирало скептицизам кон натамошна експанзија. Лајчак укажа и на кризите што следеа – од финансиска и мигрантска криза до Брегзит и повлекување на Велика Британија.
„Сето тоа го турна проширувањето надолу на листата на приоритети. Јавното мислење во многу западноевропски земји не беше позитивно за отворање на пазарот на трудот за нови членки, па политичките лидери не сакаа да
да промовираме понатамошно проширување“, додаде Лајчак.
Тој оцени дека земјите од Западен Балкан, за разлика од земјите од Централна Европа, се уште имаат нерешени прашања од минатото кои продолжуваат да ги преокупираат.
Србија, која не ја признава независноста на Косово еднострано прогласена во 2008 година, отвори 22 преговарачки поглавја од вкупно 35, но затвори само две, потсетува „Хина“.
Северна Македонија прво беше блокирана од Грција поради нејзиното име, а кога додаде „Северна“ на името, беше блокирана од Франција пред локалните избори, а потоа од Бугарија, оспорувајќи го нејзиниот национален идентитет и јазик. Унијата заеднички ги отвори преговорите со Албанија и Северна Македонија дури во 2022 година, по одлуката на Скопје во 2020 година таа поранешна југословенска република, СФРЈ, да влезе во НАТО.
„Не сакам да зборувам во смисла на нечија вина, но имаше фактори и од страна на ЕУ и од балканска страна кои нè доведоа до ситуација да зборуваме за иднината на ЕУ, но без напредок“, изјави Лајчак.
Тој нагласи дека сега, по руската агресија врз Украина, јасно е дека „и ЕУ и Балканот мора сериозно да го сфатат проширувањето“.
„Ова не може да се постигне ако едната страна го сфати сериозно, а другата не“, рече Лајчак.
Тој оцени дека Босна и Херцеговина е „сложено прашање“, а Црна Гора е лидер во процесот на европска интеграција и оти напреднала најдалеку во преговорите со ЕУ.