За 244 години американска историја, ниту еден претседател никогаш не одбил да ја напушти Белата куќа по поразот на изборите.
Уредната, законска и мирна промена на власта е еден од темелите на американската демократија.
Од таа причина, најавата на претседателот Доналд Трамп дека одбива да прифати пораз од Џо Бајден создаде ситуација која е исто толку нова, колку и вознемирувачка за оваа земја.
И тоа претставува голем предизвик за аналитичарите во измислувањето претходно незамисливи сценарија, пишува Би-Би-Си.
„Далеку од готово“
Трамп играше голф надвор од Вашингтон на 7 ноември, кога големите медиумски куќи ја прогласија изборната победа на Бајден.
Набргу потоа, изборниот штаб на Трамп издаде соопштение во кое инсистира на тоа дека овие „избори се далеку од завршени“.
„Сите знаеме зошто Џо Бајден брза лажно да се претстави како победник и зошто неговите медиумски сојузници толку многу се обидуваат да му помогнат: тие не сакаат да се открие вистината“, се вели во соопштението.
„Едноставниот факт е дека овие избори се далеку од завршени“, додадоа од штабот, сугерирајќи дека Трамп ќе продолжи да го оспорува резултатот, тврдејќи дека имало кражба на избори.
Уставот на Соединетите држави е апсолутно јасен кога тврди дека сегашниот претседателски мандат „завршува на 20 јануари напладне“.
Џо Бајден успеа да освои доволно федерални држави да му ги гарантираат повеќе од потребните 270 изборни гласови.
Затоа, тој има право на претседателски мандат во следните четири години.
Доналд Трамп има законски и легитимни ресурси кои сепак може да ги искористи за да го оспори резултатот од гласањето
Но, освен ако не дојде до драматичен пресврт во судовите во блиска иднина и тој не успее да докаже постоење на неправилности за кои тој инаку тврди дека се случиле без никакви докази, 20 јануари е датумот кога започнува мандатот на новиот претседател.
И тогаш Трамп треба да се повлече.
Кој би можел да го исфрли Трамп?
За време на целата кампања, Трамп недвосмислено предупреди дека нема да прифати пораз.
Постојано повторуваше дека е решен да остане на власт, без оглед на тоа што велат изборните комисии, сугерирајќи дека единствениот начин да се изгубат изборите е доколку тие бидат украдени.
И така, земјата започна да зборува за тоа што ќе се случи ако Трамп ја реализира оваа закана и се обиде да ја задржи власта.
Дури и Бајден зборуваше за таа хипотеза за време на изборната кампања.
Во телевизиско интервју на 11 јуни, комичарот Тревор Ноа го праша Бајден дали мисли на можноста поразениот Трамп да одбие да ја напушти претседателската резиденција.
„Да, размислував за тоа“, одговори Бајден, додавајќи дека е убеден дека, во таква ситуација, армијата ќе биде надлежна да го спречи да остане на власт и едноставно да го исфрли од Белата куќа.
Инсистирањето на Бајден дека гласачите, а не кандидатите, се тие што одлучуваат за исходот на изборите беше потврдено во изјавата издадена од неговата кампања во петокот:
„Американскиот народ ќе одлучи за овие избори, а владата на Соединетите држави е совршено способна да изнесе неовластени луѓе од Белата куќа“, беше речено.
Може да се случи задачата за отстранување на Трамп од претседателската резиденција да им се довери на американските шерифи или на Тајната служба.
Тајната служба е цивилно тело задолжено за безбедноста на претседателот, но исто така има законска обврска да ги штити сите поранешни претседатели и ќе продолжи да го штити Трамп по 20 јануари.
Бидејќи предноста на Бајден на изборите стана очигледна, а објавата за неговата победа се чинеше сè поблиска, Тајната служба ги засили мерките за заштита на новоизбраниот претседател.
Тој сега има „претседателско“ ниво на заштита, и покрај инсистирањето на Трамп дека неговиот ривал е поразен.
Незамисливо сценарио?
Доколку се случи најекстремниот исход и Трамп опстојува да одбива да ја напушти Белата куќа, можеби ќе биде потребно да се процени лојалноста на безбедносните сили кон претседателот.
Би-Би-Си ги праша експертите дали е одржливо Трамп да се обиде да ги користи безбедносните сили за да остане на власт илегално.
„Ако претседателот ги злоупотреби своите претседателски овластувања за да остане на власт откако очигледно ги загуби изборите, тоа би било тешко и би ги уништило виталните норми. Но, не е незамисливо“, изјави за Би-Би-Си професорката Дакота Радесил, експерт за национална безбедносна политика и законодавство на Државниот универзитет во Охајо.
„Ова ќе предизвика голема штета на земјата, важните принципи на цивилно-воените односи и глобалните изгледи за демократија“, предупреди таа.
Сепак, појасни дека е малку веројатно сценариото во кое Трамп одбива да ја предаде власта, со поддршка на безбедносните сили.
„Воениот персонал се колне во верност кон Уставот, а не кон политичарот кој моментално е на власт. А човекот кој е на највисоката воена позиција во земјата во моментот, генерал Марк Мили, претседател на Здружениот генералштаб, постојано повторуваше дека армијата нема да игра никаква улога на овие избори“.
Професорот Радесил не е единствениот што размислува за овие прашања.
Кеиша Блејн е професор на Универзитетот во Питсбург и експерт за проучување на протестни движења.
„Самиот факт дека треба да се запрашаме дали вооружените сили ќе интервенираат на изборите доволно зборува за бедната состојба во нашата земја“, рече таа за Би-Би-Си.
„Пред четири години, повеќето Американци не прашуваа за ова. Но, откако видов дека Трамп ангажиа федерални агенти во последните месеци за време на неодамнешните немири во Портланд и Вашингтон, тоа стана сериозна причина за загриженост.
„Не верувам дека ова е многу веројатно сценарио, но не смееме да го отфрлиме како сериозна можност, имајќи предвид се што се случи оваа година“, додаде таа.
Навистина, за време на граѓанските протести што избувнаа во средината на годината, како дел од антирасистичкото движење, Трамп размислуваше да ја изнесе армијата на улиците за да ги разбие демонстрациите.
„Њујорк Тајмс“ на 5 јуни напиша дека генерал Мили го убедил Трамп да не се повикува на Законот за бунт во 1807 година за да се мобилизираат војниците во активна служба низ целата земја за да се смират протестите.
Весникот напиша дека ова е границата за која многу американски воени претставници тврдат дека нема да ја премине, дури и ако претседателот ја издаде оваа наредба“.
На крајот, Трамп издаде наредба за распоредување на Националната гарда, која, во зависност од околностите, може да дејствува по наредба на претседателот и / или гувернерот на сојузната држава.
Членовите на воените безбедносни сили одговорни пред Министерството за домашна безбедност, исто така учествуваа во сузбивањето на протестите во Вашингтон, Портланд и други американски градови.
И затоа некои шпекулираат дека во изборната криза, Трамп може да издаде наредба за ангажирање на голем број вооружени невоени лица.
Сепак, под претпоставка дека вооружените сили не се ставени на располагање на политичкиот опстанок на претседателот, тешко е да се замисли успешен потег на Трамп за да остане на власт.
Насилство за време на чекањето?
Професорот Радесил вели дека е загрижен за слични сценарија.
„Веќе напишав за можноста претседателот Трамп да се обиде да употреби извршна наредба или Министерството за правда контролирано од неговите политички сојузници да се обиде да издаде „директива“ што сугерира извршната власт да го смета Трамп за победник на спорните избори“, рече експертот на Би-Би-Си.
Но, тој предупредува дека тоа би било „целосно несоодветно и неприфатливо“.
„Наредбата армијата да продолжи да го слуша претседателот по завршувањето на неговиот мандат на 20 јануари, ќе ја доведе војската во невозможна позиција.
„Половина земја и многу луѓе ширум светот би помислиле дека аполитичката армија на САД зазеде партиски став. Армијата никогаш, никогаш не смее да ја прифати таа наредба“, рече професорот Радесил.
И покрај екстремниот случај во кој е доведена во прашање автономијата на вооружените сили поради спор меѓу политичките партии, други предупредуваат дека сегашната политичка состојба може да доведе до насилство и во други области.
Ситуација во која поразен кандидат на претседателските избори одбива да го прифати резултатот, исто така може да доведе до „можност за сериозни граѓански немири“, изјави Кеиша Блејн за Би-Би-Си.
„Реториката на претседателот ја зголеми можноста за протести, па дури и насилство“, тврди таа.
Ситуацијата во американските градови во последните месеци, кога демонстрантите вооружени до заби изразија поддршка за претседателот, како и појавата на радикални опозициски сили на улиците, од кои некои исто така беа вооружени, е потсетник за моменталната можна вжештена состојба во САД.