Во неверојатни 24 часа, Владимир Путин се соочи со најголемиот предизвик за неговиот авторитет откако дојде на власт пред повеќе од две децении. Иако непосредниот ризик изгледа ограничен, руските експерти велат дека Путин не изгледа силен, туку потресен.
Општоприфатената одвратност на Путин за предавство беше очигледна во неговото остро национално ТВ обраќање во саботата наутро, каде што тој го обвини лидерот на Вагнер, Евгениј Пригожин за „нож во грб“ и предавство.
Рускиот претседател оттогаш не е виден во јавноста, а во блиска иднина не се планира ново претседателско обраќање. Во претходно снименото интервју на државната телевизија во неделата – што се чинеше дека е дадено пред бунтот – Путин рече дека е убеден дека војната во Украина напредува.
Во Москва сè уште се во сила антитерористичките безбедносни мерки, но не е јасно дали претседателот Путин во овој момент е воопшто во руската престолнина.
Некои предвидуваат дека Путин на некој начин ќе се нафрли, или воено против Украина, или против оние во Русија кои не го поддржаа.
Полскиот европратеник Радек Сикорски изјави за Би-Би-Си дека рускиот лидер „најверојатно ќе ги исчисти оние за кои сметаше дека се колебаат“, што значи дека неговиот режим ќе стане „поавторитарен и побрутален во исто време“.
Што ќе прави Пригожин во Белорусија?
Човекот зад бунтот, Евгениј Пригожин, е слободен човек. И покрај обидот да се собори руското воено раководство, обвинението за вооружен бунт против него беше отфрлено. Но, не ги знаеме сите детали од договорот постигнат меѓу Кремљ и Вагнер.
Руските аналитичари не очекуваат Пригожин тивко да исчезне во ноќта.
Лидерот на платеничката група – кој беше многу гласна фигура за десетици илјади борци во Украина – беше важна фигура и за претседателот Путин, кој долго време оперира во сенка.
Тој помина со години правејќи валкани работи за Кремљ, од борби во Сирија до борби во Украина во 2014 година, кога Крим беше анектиран.
Но, по оспорувањето на авторитетот на Путин – а некои тврдеа дека тој го понижил рускиот лидер – сè уште треба да се одговори на прашањата за тоа какви гаранции му биле дадени за неговата безбедност и неговата идна улога.
Набљудувачите се прашуваат колкава контрола ќе може да има белорускиот лидер Александар Лукашенко врз Пригожин – ако навистина оди во Минск – и, ако силите на Вагнер го следат, каква закана ќе претставува за Русија, Белорусија и Украина.
Што се случува сега со групата Вагнер?
Пред овој зачудувачки вооружен бунт, десетици илјади платеници на Вагнер одиграа клучна улога во војната на Путин против Украина. Но, деновите на Вагнер како независна армија веќе беа при крај.
Пригожин и неговите сили се спротивставуваат на притисокот да бидат апсорбирани во руското Министерство за одбрана – а одвратноста кон потегот се смета за клучен фактор за претворање на долготрајната расправија во бунт.
Но, со завршувањето на краткотрајниот бунт – и Пригожин сега очигледно оди во егзил – многумина се прашуваат што ќе направат неговите борци.
Обвиненијата против оние кои се вклучени во бунтот се чини дека се отфрлени. Видеата на социјалните мрежи покажаа дека војниците на Вагнер го напуштаат градот Ростов на Дон, каде што ја презедоа контролата врз воените бази. Гувернерот на Воронеж, кој се наоѓа на половина пат меѓу Ростов и Москва, рече дека силите на Вагнер исто така го напуштаат неговиот регион.
Сепак, не е јасно дали тие сега едноставно ќе соработуваат и ќе бидат интегрирани во редовната руска армија – или дали дури и редовните руски војници сега доброволно ќе служат покрај нив.
И дали едноставно ќе се вратат на борбите во постоечките конфликтни зони во Украина, како што сугерираат руските државни медиуми? Некои аналитичари изразија загриженост дека борците би можеле да го следат Пригожин на запад ако тој оди во Белорусија – најблиската точка од која Русија би можела да го нападне украинскиот главен град Киев.
Како тоа ќе влијае на војната во Украина?
Групата на Вагнер обезбедува некои од најуспешните шок трупи кои се борат во Украина, иако многу од нејзините борци се пуштени од затвор, привлечени од ветувањето за слобода за службата на првата линија. На пример, тие беа силно вклучени во руското заземање на градот Бахмут.
Русија тврди дека бунтот досега немал никакво влијание врз нејзината кампања во Украина.
Меѓутоа, руските сили несомнено слушнале што се случува и веста може да биде деморализирачка. Некои сугерираат дека би можело да има внатрешни борби меѓу ривалските единици во наредните денови, во зависност од потресите во Русија по настаните во саботата.
Во Украина, со загриженост за ризикот дека Русија може да го ескалира своето мешање, воените лидери ќе бараат можности да ја зголемат нестабилноста преку границата.
Киевските сили започнаа контраофанзива за враќање на териториите заземени од окупаторите и веруваат дека немирите во Русија нудат „прозорец на можности“.
Поранешниот американски амбасадор во Украина, Бил Тејлор, изјави за Би-Би-Си дека украинските сили се во „добра позиција“ да ги искористат тактичките слабости откриени од ненадејното движење на борците на Вагнер.
Што знаеле САД и другите однапред?
Иако се чинеше дека бунтот на Пригожин го фати Кремљ неспремен, американските разузнавачки агенции веќе ги разбраа навестувањата дека тој планира да дејствува и го информираа претседателот Џо Бајден заедно со клучните конгресни лидери претходно оваа недела, објавија американските медиуми.
Американските разузнавачи забележале водач на платеничка група која складира оружје, муниција и друга опрема во близина на границата со Русија, објави Си-Ен-Ен.
Според Њујорк Тајмс, претседателот Бајден разговарал со лидерите на Франција, Германија и Велика Британија поради загриженоста дека во услови на хаос, Путин би можел да ја изгуби контролата врз огромниот руски арсенал на нуклеарно оружје.
Шефовите на американското разузнавање со месеци ги следеа влошените односи меѓу Пригожин и руските одбранбени претставници, а разузнавачите заклучија дека тоа е знак дека војната во Украина оди лошо и за Вагнер и за редовната армија, пишува весникот.
Во меѓувреме, Вашингтон пост пишува дека САД можеби откриле дека Пригожин планира нешто уште во средината на јуни.
Клучниот поттик беше декретот од 10 јуни на руското Министерство за одбрана со кој се наредува сите доброволни единици – како групата на Вагнер – да потпишат договори со владата, со што практично ќе ги преземат платеничките единици на Пригожин.
Официјални лица изјавија за весникот дека „имаше доволно сигнали да му кажат на раководството … дека нешто е во ред“ – но точната природа на плановите на Пригожин не беше јасна до почетокот на бунтот.
На претседателот Путин, исто така, му било кажано од сопственото разузнавање дека Пригожин планира нешто, пишува весникот. Не е јасно кога точно тоа му било кажано, но тоа било „дефинитивно пред повеќе од 24 часа“, ја цитира весникот изјавата на американскиот функционер во саботата.
Што мисли рускиот народ?
Обраќањето на Путин до нацијата додека се одвиваше кризата се смета за знак за тоа колку сериозно гледа на заканата и потребата да се наметне пред руската јавност.
„Многумина во елитата лично ќе го обвинат Путин за фактот дека сè отиде толку далеку и што немаше вистинска реакција од претседателот навреме“, напиша водечката руска аналитичарка Татјана Становаја на Telegram. Затоа, целата оваа приказна е напад на позициите на Путин.
Иако е тешко да се извлечат заклучоци за ставот на руското јавно мислење, лидерите на земјата би биле загрижени од глетката на набљудувачите кои им аплаудираат на единиците на Вагнер во градот Ростов.
Додека единиците на Вагнер го напуштаа градот што го преземаа за време на бунтот, беа пречекани од толпата која јасно ги поддржуваше и навиваше, плескаше и фотографираше.
Сепак, вреди да се напомене дека некои жители се чинеше дека брзаат надвор од градот со воз во саботата откако Вагнер пристигна.