Специјалистите постепено го запознаваат коронавирусот. Секој ден учат нешто ново. Меѓутоа, практичарите не можат секогаш да имаат корист од акумулираното знаење: тие спасуваат луѓе и немаат доволно време за читање, забележува веб-страницата на „Еуроњуз“.
КОВИД-19 е подмолно заболување со многу лица. Затоа швајцарските научници дури го нарекоа „камелеон“. Откриените факти досега се навистина контрадикторни и можат да создадат забуна.
Што (не) е познато досега
– Околу половина од заразените не развиваат симптоми, но можат да го пренесат вирусот
– Повеќето пациенти имаат само благи симптоми
– Кај тешко болни пациенти не е вирусот смртоносен, туку неконтролираниот одговор на имунолошкиот систем, кој може да оштети голем број важни органи.
– Сè уште не е јасно зошто одредени пациенти, без оглед на возраста, развиваат сериозни симптоми
– Вирусот може да го нападне нервниот систем, во некои случаи недостаток на здив се јавува не од белодробно воспаление, туку од невролошки причини.
– Научниците сè уште не знаат колку долго пациентите можат да продолжат да ја носат заразата
– Се уште не е познато колку трае имунитетот како резултат на некоја болест.
Сето ова објаснува зошто советите и препораките на здравствените власти и креаторите на политики толку често се контрадикторни. Типични примери се несогласувањата за носење маски и мерките за социјална оддалеченост.
Какви можат да бидат симптомите?
Кашлица и треска – овие симптоми се дискутираа на почетокот. Во меѓувреме, се појавија неколку други, а лекарите веќе веруваат дека половина од заразените имаат атипични симптоми. Но, како точно се развива болеста?
Во вирусна фаза, вирусот брзо се размножува на дишните патишта. Симптомите личат на вообичаениот грип и исчезнуваат во рок од 6-10 дена. Вака напредува болеста кај 80% од заразените. Многумина се жалат на непријатни болки во градите – некои велат дека болките се чувствуваат како сечење со стакло.
Друг 20% имаат пулмонална фаза со воспаление на белите дробови. Ова воспаление е невообичаено, влијае на двете крила на белите дробови и предизвикува останување без здив.
Најлоша е состојбата кај оние пациенти кои развиваат таканаречена „цитокинска бура“ – неконтролирана реакција на имунолошкиот систем против вирусот, што предизвикува сериозно воспаление и всушност е главната причина за смртта. Цитокините се протеински молекули, но механизмите, со кои тие делуваат, не се доволно проучени. Познато е дека ги „поправаат“ оштетените клетки. За воспаление на белите дробови, на пример, цитокините мора да уништат дел од оштетеното ткиво – и тоа се прави со воспаление. Сепак, кај КОВИД-19 во тешки случаи се јавуваат силни бури на цитокини. Неконтролираниот воспалителен одговор може да влијае не само на белите дробови, туку и на бубрезите, цревата, дури и на срцевиот мускул.
Од главоболка до губење на вкусот
Како што веќе споменавме, болеста може да влијае и на централниот нервен систем. Лекарите веруваат дека причина за недостаток на здив понекогаш е неможноста на нервниот систем да го контролира дишењето. Покрај тоа, некои пациенти се жалат на губење на мирис или вкус. Овие поплаки исто така може да бидат на невролошка основа. Исто така, има пациенти кои страдаат од главоболки и други нарушувања.
Според студијата на германскиот институт Роберт Кох, за која се тестирани 67.000 луѓе, најчестиот симптом е кашлицата. Учесниците во студијата го покажаа следниот процент на симптоми: 52% кашлање, 42% температура, 22% течење на носот. Следи дека околу половина од пациентите ниту кашлаат ниту трескави.
Сè уште не е јасно колку долго третираните пациенти добиваат долгорочен имунитет и колку долго тие претставуваат потенцијална опасност за другите. Лекарите исто така предупредуваат дека ако се брза со укинувања на ограничувањата, може да се појави втор бран на болеста. Тоа е причината зошто, во моментот, сите едногласно ги препорачуваат „баналните мерки“: миење на рацете, дома карантин, држење оддалеченост. Следете ги!