Рускиот претседател Владимир Путин изјави денеска дека Русија го суспендира учеството во Новиот договор СТАРТ, кој се однесува на намалување на нуклеарното оружје во договор со Соединетите Американски Држави. Путин претходно го обвини Западот дека е директно вклучен во обидите да се гаѓаат руските стратешки воздушни бази.
„Денеска сум принуден да објавам дека Русија го суспендира своето учество во Договорот за ограничување на стратешкото нуклеарно оружје“, рече Путин.
Што е новиот договор СТАРТ?
Новиот договор СТАРТ беше потпишан од претседателот Барак Обама и неговиот руски колега Дмитриј Медведев во 2010 година.
Тој стапи на сила во 2011 година и беше продолжен во 2021 година за уште пет години откако Џо Бајден стана претседател на САД. Овој договор им овозможува на инспекторите од двете страни да утврдат дали се почитуваат неговите одредби.
Според договорот, Москва и Вашингтон ветија дека нема да распоредат повеќе од 1.550 стратешки нуклеарни боеви глави и максимум 700 проектили и бомбардери со долг дострел.
Секоја страна може да врши до 18 инспекции на локации за стратешко нуклеарно оружје годишно за да се осигура дека другата страна не го прекршува договорот и дека не се надминуваат границите.
Сепак, инспекциите предвидени во договорот беа ставени во мирување во март 2020 година поради пандемијата COVID-19.
Разговорите меѓу Москва и Вашингтон за продолжување на инспекциите требаше да продолжат во ноември минатата година во Египет, но Русија ги одложи инспекциите, а ниту една страна не се обиде да се договори за нов датум.
Дали Русија претходно се закануваше дека ќе се повлече?
Русија претходно овој месец изјави дека сака да го зачува договорот и покрај, како што го нарече, „деструктивниот пристап на САД кон контролата на оружјето“.
Заедно, Русија и САД имаат околу 90 отсто од нуклеарните боеви глави во светот, а двете страни нагласија дека војна меѓу нуклеарните сили мора да се избегне по секоја цена.
Сепак, руската инвазија на Украина ги турна двете земји поблиску до директна конфронтација отколку кога било во изминатите 60 години.
Соединетите Држави ја обвинија Русија дека го прекршила договорот со тоа што не дозволува инспекции на нејзина територија, додека Москва предупреди дека решителноста на Западот да ја „победи“ Русија може да го запре обновувањето на договорот, кој истекува во 2026 година.
Што се случува по руската само-суспензија?
Русија минатата година изјави дека опасноста од нуклеарен конфликт е реална и дека таа не треба да се потценува, но дека треба да се избегнува по секоја цена.
И САД и Русија имаат систем за верификација што гарантира дека нуклеарните ракети не можат „случајно“ да се користат по години на тензии во Студената војна.
Сепак, стравувањата од нуклеарна конфронтација се зголемија од почетокот на војната во Украина. Путин го потсети светот на големината на моќта што Москва ја има во својот арсенал и рече дека е подготвен да ги искористи сите неопходни средства за одбрана на „територијалниот интегритет“ на Русија.