Остеопорозата е прогресивно губење на коскената маса. Густината на коските постепено се намалува во текот на животот, а коските стануваат порозни и лесно се кршат.
Од оваа болест најмногу боледува генерацијата од „третата доба“, а остеопорозата е причина за инвалидитет и слаба подвижност на постарите поради честите скршеници. Кога остеопорозата ќе завладее, фрактури на коските може да се појават дури и за време на секојдневните активности.
Остеопорозата е болест која не боли, нема рани предупредувачки знаци и најчесто се открива при фрактури на коските. Поради невидливите симптоми, оваа болест е наречена и „тивок непријател“, а светската статистика покажува дека секоја трета жена и секој петти маж се изложени на ризик да заболат од остеопороза.
Коските се живо ткиво кое постојано се обновува. Нормално, постои рамнотежа помеѓу процесите на формирање и распаѓање на коските. Остеопорозата се јавува кога процесот на формирање на коските станува побавен од губењето на коскената маса. Коскената густина го достигнува својот максимум околу 30-тата година од животот, а потоа постепено почнува да слабее.
Превенција од остеопороза
Најдобар начин за спречување на оваа болест е физичката активност и исхраната богата со калциум и витамини. За ваков тип на превенција не ви е потребна никаква спортска опрема, ниту дневна физичка исцрпеност со вежби, ниту дополнителни трошоци за купување скапи намирници.
Доволно е да бидете активни до степен до кој секојдневно пешачите, одите по скали и повремено правите вежби за зајакнување на мускулите на рацете и нозете. Мускулите зајакнати на овој начин го намалуваат ризикот од повреда и ја подобруваат рамнотежата и координацијата.
Која храна е добра за коските?
Голема улога во создавањето на коскената густина игра правилниот избор на храна што ја користите во вашата исхрана.
Калциумот е најважната хранлива материја за здравјето на коските. Го има во млечните производи, зелениот лиснат зеленчук како спанаќот, кељот и брокулата. Потоа во јаткастите плодови, бадемите, лешниците и оревите, како и во сусамот и семките од сончоглед.
Омега 3 масните киселини играат важна улога во одржувањето на густината на коските. Ги има во храната од животинско потекло, најчесто во рибите како скуша, лосос и сардини, но и во јаткастите плодови и семките. Ореви, ленено семе, соја, авокадо и спанаќ се богати извори на омега 3 масни киселини.
Протеините кои содржат есенцијални амино киселини ги зајакнуваат коските и се наоѓаат во храната како што се месото, рибата, јајцата и млечните производи. Извори на растителни протеини се мешунките, јаткастите плодови, производите од соја и цели зрна.
Храна богата со магнезиум
Магнезиумот и цинкот се важни минерали за јачината на коските. Магнезиумот помага во активирање на витаминот Д и ја промовира апсорпцијата на калциум. Цинкот го стимулира растот на коските и го спречува нивното разградување.
Храната богата со магнезиум и цинк вклучува јаткасти плодови, мешунки, семки и цели зрна. Магнезиумот го има во бананите, авокадото и темното чоколадо, додека природните извори на цинк се наоѓаат во месото (говедско, јагнешко, свинско), а од мешунките најмногу го има во леќата.
Клучни витамини за здравјето на коските
Витамините Д и К2 се важни бидејќи го врзуваат калциумот и делуваат како транспортери на калциум до коските. Витаминот К2 го има во ферментираната храна и најмногу го има во кисела зелка и сирење.
Витаминот Д е познат и како „витамин на сончева светлина“ бидејќи нашата кожа има природна способност да го произведува кога сме изложени на сончевите зраци. Меѓутоа, кога нема сонце, овој витамин можеме да го користиме во вид на суплементи, а го има во помасните видови риби, како што се харингата и сардината.
Витаминот Ц е важен за производството на колаген, кој исто така помага во зајакнување на коските. Извори на витамин Ц се во овошјето и зеленчукот. Храната богата со витамин Ц вклучува агруми, пиперки, јагоди, киви, црни рибизли, брокула, магдонос, кељ, а ги има дури и во компирите.