За една недела ќе се знае дали Доналд Трамп ќе продолжи да ги води Соединетите Американски држави или тоа ќе биде кандидатот на демократите, Џо Бајден. Алтернативите никогаш не биле појасни, а разликите поголеми. Но, токму на прашањето за најконтроверзната политичка тема – односите со Кина – може да се очекува изненадувачки континуитет.
Изненадувачки – бидејќи односот меѓу владите во Пекинг и Вашингтон достигна најниска точка за време на Трамп, пишува Матијас Нас, дописник на германскиот весник „Цајт“. Американскиот претседател започна трговска војна против Кина и критикувајќи го „кинескиот вирус“, постојано потсетува дека пандемијата започна од Вухан, од каде се прошири низ целиот свет.
– Некој би помислил дека кинеското раководство со нетрпение го очекува заминувањето на Трамп од Белата куќа. Но, не е така – проценува новинарот на „Цајт“.
Трамп може да биде арогантен, каприциозен, воинствен и едноставен и сака да зграби сè за себе и за Америка, но не е принципиелен човек и секогаш е подготвен за деловна соработка, што значи дека можете да склучите договор во секое време, пишува авторот.
Сепак, Трамп ја осудува Кина за угнетувањето на Ујгурите и укинувањето на владеењето на правото во Хонг Конг, а неговата влада дури воведе санкции и за одговорните, вклучително и член на Политбирото на Кинеската комунистичка партија. И покрај тоа, никогаш немавте впечаток дека заштитата на демократијата и човековите права е негова лична цел, пишува дописникот на „Цајт“. Ако му се верува на поранешниот советник за национална безбедност Џон Болтон, Трамп дури и го поддржа прогонот на Ујгурите во разговор со Си Џинпинг.
Бајден би можел да биде по принципиелен и, според тоа, понезгоден партнер за Кина. Тој добро го познава Си. Пред да дојде на чело на партијата и државата, тој ги посети САД, а домаќин беше и на Бајден, кој беше потпретседател за време на Барак Обама. Тие разговараа со часови. Кога Си дојде на власт, Бајден го посети. Тие имаа многу време да се сликаат едни со други.
Изјавата на Бајден за време на дебатата на демократите во изборната кампања заслужува уште поголемо внимание, пишува авторот.
– Тој нема демократска коска во неговото тело. Тој е разбојник – рече Бајден во февруари годинава за Си Џинпинг.
Од друга страна, Трамп често му ласкаше, нарекувајќи го „добар пријател“.
Она за што се согласуваат и двајцата претседателски кандидати е дека најголемиот стратешки предизвик е ривалството меѓу САД и Кина. Речиси половина век, од историската посета на Ричард Никсон на Кина во 1972 година, американската политика има за цел да ја интегрира Кина во меѓународниот систем и со тоа да ја либерализира домашно. Таканаречената политика на вклучување (engagement) денес се смета за неуспешна и од републиканците и од демократите.
– Иако Вашингтон е длабоко поделен во однос на повеќето прашања, заедничкиот став е дека ерата на вклучување а Кина заврши нагло – напишаа пред две години двајцата најважни советници за надворешна политика во владата на Барак Обама, Курт М. Кембел и Џејк Саливан во списанието „Форин аферс“.
Двајцата стратези се залагаат за „соживот“ меѓу две големи сили, заснован на два елементи: конкуренција и соработка.
Остриот став кон Кина
Според програмата на Бајден за идната американска надворешна политика, соработката со Кина е можна и пожелна, како во однос на климатските промени, така и во однос на неширењето на нуклеарното оружје и глобалната здравствена заштита.
Демократскиот кандидат за претседател, сепак, бара тврд став кон Кина, во најдобар случај, преку „обединетиот фронт“ на Соединетите држави и нивните сојузници и партнери.
Ова е можеби главната разлика помеѓу Бајден и Трамп: Трамп не само што се расправаше со Кина, туку и со старите пријатели на Америка. Ако Бајден дојде на власт, тој ќе се залага од самиот почеток да ги придобие сојузниците преку шарм, пишува Нас.