На Италијанците им е преку глава! Откако цените на тестенините, најпопуларниот главен производ во италијанската кујна, вртоглаво пораснаа со двојно поголема стапка на инфлација, здружението на потрошувачи повика на еднонеделен штрајк кој ќе започне на 22 јуни, откако владата минатиот месец одржа кризен состанок во Рим и одлучи дека нема да интервенира во цените, пишува АП.
– Со штрајкот сакаме да видиме дали ќе се спуштат цените ако никој не купува тестенини. Цената на тестенините е тотално непропорционална со трошоците за производство, изјави Фурио Труци, првиот човек на здружението Assoutenti.
Цените на храната пораснаа посилно во Европа отколку во другите економски сили, од САД до Јапонија, поттикнати од повисоките трошоци за енергија и работна сила и војната во Украина.
Цените се високи и покрај падот на производствените трошоци од рекордно ниво, вклучително и пченицата чие брашно се користи за правење тестенини.
Продавниците и добавувачите се обвинети за „алчна инфлација“, но економистите велат дека профитот на мало е стабилен, а проблемот лежи во повисоките трошоци за производство на храна.
Некои влади, под притисок, ги ограничија цените на основната храна или склучија договори со бакалите за да ги намалат трошоците, потег што е популарен кај јавноста, но всушност може да ги влоши цените на храната.
Купувачите како Ноеа Бори, 26-годишна девојка која купува намирници во супермаркет во Париз, велат дека би прифатиле ограничувања на цените на некои видови храна за да им помогнат на работниците и студентите со ниски приходи.
Решила да купува помалку месо и оди во продавници со пониски цени.
– Неизбежен е фактот дека сите производи што ги купува поскапеле за 20%, без разлика дали станува збор за путер или бобинки. Веќе не купувам цреши бидејќи чинат 15 евра за килограм, рече таа.
Француската влада постигна тримесечен договор со трговците за намалување на цените на стотици основни производи и друга храна, а договорот се очекува да биде продолжен до летото.
Британија, каде што инфлацијата го достигна највисокото ниво во последните 45 години, размислува за сличен потег.
Земјите како Хрватска и Унгарија, кои имаат највисока инфлација на цените на храната во ЕУ, ги ограничија цените на некои производи како што се маслото за јадење, свинско месо, пченично брашно и млеко.
Италијанската влада вели дека ќе го засили мониторингот на цените со поблиска соработка со 20-те региони во земјата, но нема да воведува никакви ограничувања.
Шпанија избегна контрола на цените, но го укина данокот на додадена вредност на основните производи и ги намали даноците за маслото за јадење и тестенините за половина до 5%.
Мерките доаѓаат откако банките за храна забележуваат зголемена побарувачка во некои земји.
– Ситуацијата се влошува, изјави Хелен Барнард од Trussell Trust, добротворна организација која управува со повеќе од половина од банките за храна во Велика Британија.
Цените на храната и безалкохолните пијалоци всушност паднаа во Европа, од 17,5% во 20-члената Еврозона во март до сè уште болните 15% во април.
И тоа во време кога цените на енергетските производи, кои се клучни за одгледување и транспорт на се што јадеме, паднаа минатата година по рекордни бројки.
Но, економистите велат дека ќе поминат многу месеци пред да се стабилизираат цените во продавниците.
За споредба, цените на храната во САД се зголемија за 7,7% во април во однос на претходната година, 8,2% во Јапонија и 9,1% во Канада. Во Велика Британија неверојатни 19%.
Се очекува Европската централна банка повторно да ги зголеми каматните стапки за да ја ограничи инфлацијата, додека американската централна банка се очекува да не го прави тоа.
– Во Европа, ограничувањето на цените всушност се свртува кон гласачите, кои добиваат потсетник за инфлацијата секогаш кога ќе одат на каса, рече Нил Ширинг, главен економист за капитална економија.
Тој рече дека таквите промени треба да бидат резервирани за итни случаи, како што е војната.
Контролата на цените всушност може да ја влоши инфлацијата на цените на храната со зголемување на побарувачката на потрошувачите, но ќе ја обесхрабри новата понуда, рече тој.
– Сегашниот пораст на цените не ја оправдува ваквата интервенција, рече тој.
Додека тестенините остануваат една од најприфатливите намирници во кошничката на секој потрошувач, Италијанците се тешко погодени од скокот на цените бидејќи цените на многу видови храна, од шеќер до ориз, маслиново масло и компири, станаа диви.
Четиричлено италијанско семејство годишно троши во просек 915 евра повеќе за намирници, што е зголемување за речиси 12 проценти. Една третина од Италијанците одлучиле да купуваат помалку, а речиси половина пазаруваат во поевтини продавници
Но, ни попустите не се како што беа, а на пензионерите им е најтешко.
– Порано можеше да земеш две пакувања тестенини за 1 евро. Сега со две евра добивате три пакети, изјави Карло Компелини, пензионер кој пазарел во центарот на Рим.
Поради инфлацијата, некои работи за многумина станаа недостижни, создавајќи нов јаз меѓу оние кои имаат и немаат.
По неодамнешното отворање на кафулето „Сахер“ во Трст, изјавата на градоначалникот наиде на многу критики.
На прашањето за поплаките дека парче од познатата виенска чоколадна торта е прескапо (10 евра), првиот човек на Трст, Роберто Дипијаца, одговори:
– Ако имате пари, одете! Ако немате, видете… рече тој, потсетувајќи се на забелешките што и се припишуваат на омразената Марија Антоанета.