Претседателите на САД, Џорџ В. Буш и Барак Обама, кога за прв пат беа избрани на оваа функција, веруваа дека можат да воспостават лични врски со рускиот лидер Владимир Путин и драматично да ги подобрат односите меѓу САД и Русија. Сепак, нивниот став кон Путин брзо се промени.
На прашањето што мисли за Путин, по првата средба, Џорџ В. Буш рече: „Го погледнав во очи. Мислам дека тој беше многу директен и може да му се верува – можев да проценам каква е неговата душа“. Осум години подоцна, Обама отворено се обиде да ги ресетира односите, за на крајот да ја изгуби надежта, по руската анексија на украинскиот полуостров Крим во 2014 година, пишува Гласот на Америка.
Поранешни дипломати и аналитичари проценуваат дека е малку веројатно Џо Бајден, кој беше потпретседател на САД за време на мандатот на Обама, да го следи примерот на неговите претходници. Самиот Бајден го навести тоа за време на изборната кампања, кога на минатомесечниот собир организиран од кабелската мрежа Си-Ен-Ен изјави: „Јас навистина верувам дека Русија е противник“.
Тој ја нарече Кина, на пример, „сериозен конкурент“.
За време на кампањата, Бајден се обиде да ги посочи разликите помеѓу него и претседателот Доналд Трамп кога станува збор за Русија, обвинувајќи го републиканскиот ривал дека е премногу благ кон Путин.
Трамп и неговите соработници ги отфрлија обвинувањата, а претседателот во август рече дека „Доналд Трамп е последната личност што Русија сака да ја види во Белата куќа затоа што никој не бил построг кон Русија од него“.
На почетокот на овој месец, Бајден го критикуваше Трамп дека не го коментира труењето на рускиот опозициски лидер Алексеј Навални, за што директно ја обвини владата во Москва.
„Кремљ уште еднаш го искористи своето омилено оружје – нервен агенс „новичок“ – за да замолчи политички противник. „Тоа е знак дека рускиот режим е толку параноичен што не е подготвен да толерира каква било критика или несогласување“, нагласи Бајден.
Сепак, кандидатите можат да кажат една работа за време на кампањата и да направат нешто друго додека се на функција. Понекогаш тие немаат друг избор поради околности или настани. Дали претседателот Џо Бајден ќе има цврст став кон Русија, како што навести?
„Да се помириме“
„Мислам дека Бајден нема да вложи многу напори да го придобие Путин. Москва ја продолжува кампањата за дезинформации против него, и затоа мислам дека нема да пружи рака и да каже „ајде да се смириме“, рече Дејвид Крамер, соработник на Институтот Мекејн во Вашингтон, кој беше помошник државен секретар во времето на Џорџ В. Буш.
„Нема ресетирање. Мислам дека нема да пробаат такво нешто во 2009 година“, истакна Крамер, посочувајќи на неуспешната политика на Обама за ресетирање на односите со Русија. Крамер верува дека Бајден главно ќе се фокусира на внатрешни проблеми, како што е пандемијата на коронавирус и нејзините економски последици.
„Русија не треба да биде високо на списокот со приоритети во надворешната политика“, рече Крамер за Гласот на Америка, но додаде: „Не можете да го игнорирате. Факторот е во низа проблеми со кои се соочуваме. Тој ќе мора да го посвети ограниченото време што го има кога станува збор за надворешната политика на соработката со земјите кои се подготвени да ги решат проблемите“.
Крамер размислува за зајакнување на американскиот трансатлантски сојуз.
Бајден и Путин веќе се сретнаа – без многу срдечност. Во интервју за списанието „Њујоркер“ во 2011 година, Бајден изјави дека на една средба му рекол на рускиот лидер: „Те гледам во очи и мислам дека немаш душа“.
„Тој ме погледна, се смееше и рече: се разбираме“, рече Бајден.
Покрај недостатокот на лична врска, аналитичарите велат дека сите напори за ресетирање на односите се комплицирани од економските санкции воведени на Русија и од администрацијата на Обама и на Трамп. Заради санкциите, Бајден нема многу простор за маневар и тешко дека ќе бидат укинати се додека западните сили сметаат дека Русија е одговорна за сајбер нападите против нив.
Вашингтон и Москва – сè уште се противници
Поранешните западни дипломати велат дека е веројатно дека Вашингтон и Москва ќе продолжат да бидат противници сè додека Кремљ се обидува да ги поткопа западните демократски институции.
Поранешниот главен советник за безбедност на британскиот премиер Борис Џонсон, Марк Седвил, минатата недела објави дека Велика Британија извршила серија сајбер напади врз руските лидери и нивните интереси за да ги принуди да „платат повисока цена отколку што можеа да очекуваат“ поради кибер офанзивата против Западот.
Другите сојузнички сили, вклучително и САД, исто така ги прават истите потези, според западни разузнавачи. Ова прераснува во сајбер конфликт со Кремљ во таканаречената „сива зона“, јазот помеѓу нормалните државни односи и вооружениот конфликт.
Соединетите држави и другите западни сили се во спротивност со Русија за низа прашања, од анексијата на Крим до проруските востанија во источна Украина, од руската поддршка за сирискиот претседател Башар ал Асад до обидот за атентат врз поранешниот руски шпион Сергеј Скрипал во Англија во 2018 година.
Хедер Вилијамс од британската организација „Четам Хаус“ очекува администрацијата на Бајден да се фокусира на две клучни области: враќање на контролата на оружјето и зајакнување на НАТО за борба против руските акции.
„Од една страна, САД мора да го повратат кредибилитетот со своите сојузници. Во исто време, тие мора да се залагаат за контрола на оружјето и други можности за ублажување на ризиците “, рече Вилијамс.
Во последните денови од изборната кампања во САД, Кремљ ги изрази своите очекувања за тоа кој може да победи.
Републиканците, како и претседателот Трамп, го обвинија Хантер, синот на Бајден, за корупција затоа што бил во управниот одбор на енергетска компанија во Украина и поради деловни врски со Кина.
Сепак, Путин ја избегна можноста да ги потврди обвинувањата против Хантер Бајден, кога рече дека синот на Бајден „имал или може се уште има деловни активности во Украина, но дека тоа нема никаква врска со нас, освен со Американците и Украинците“.
„Не гледам ништо криминално во тоа“, рече Путин, кој исто така се обидува да ги потенцира можните области од заеднички интерес – особено во однос на контролата на нуклеарното оружје.
Контрола на нуклеарното оружје
Овој месец, Путин вети дека ќе го зачува последниот договор за контрола на нуклеарното оружје меѓу Русија и Соединетите држави. Тој предложи да се продолжи новиот СТАРТ, кој истекува во февруари.
„Би било крајно тажно доколку тој договор повеќе не постои“, рече Путин.
Договорот беше потпишан во 2010 година од Барак Обама и тогашниот руски претседател Дмитриј Медведев. Со него се ограничува бројот на нуклеарни боеви глави на 1.550, а употребата на ракети и бомбардери на 700.
За време на неговата долга кариера во Сенатот, Бајден се залагаше за контрола на нуклеарното оружје и ветуваше продолжување на СТАРТ и дека најверојатно ќе ја прифати руската понуда за продолжување на договорот за пет години.