Врховниот суд на САД во вторник ќе разгледа дали претседателот Доналд Трамп може да одбие да му ги достави на Конгресот и на судот неговите даночни пријави и финансиски информации, во политички случај што би можел да биде корисен за подобро дефинирање на границите на претседателскиот имунитет.
Девет члена на Врховниот суд, кои престојуваат во своите домови, како дел од мерките воведени поради пандемијата од новиот коронавирус, ќе ги испрашуваат адвокатите на обете страни по телефон за време на сесијата, која наскоро ќе се одржи и ќе се емитува во живо.
Расправата, првично закажана за крајот на март, сега се одржува за да им се овозможи на судиите да донесат одлука пред претседателските избори на 3 ноември, на кои Трамп ќе се кандидира за втор мандат.
„Има нешто што тој не сака ние да го видиме“
Трамп, поранешен тајкун за недвижнини кој го користеше своето богатство како еден од основите на неговата кампања, е првиот американски претседател од ерата на Ричард Никсон кој одби да ги издаде своите даночни пријави, предизвикувајќи многу шпекулации.
„Јасно е дека има нешто во тие документи што претседателот не сака ние да го видиме“, напиша професорот Стивен Мејзи на неговата веб-страница SCOTUSblog.
Бидејќи ја врати контролата врз Претставничкиот дом на изборите во 2018 година, демократската опозиција настојуваше да ја открие оваа мистерија.
Неколку конгресни комитети испратија барања до сметководствените канцеларии на „Mazars“, „Deutsche Bank“ и Capital One, барајќи финансиска документација на Трамп за 2011-18.
Во меѓувреме, демократскиот обвинител на Менхетен, Сајрус Ванс, поднесе слично барање до канцеларијата на „Mazars“, како дел од истрагата за исплати на порно актерка позната како „Сторми Даниелс“ за да ја купи нејзината тишина околу наводната врска со милијардерот.
Трамп веднаш се обрати до судот да го блокира доставувањето на тие документи.
Обид да се спречи работата на Конгресот
„Она што тие го прават не е легално“, објави тој на Трамп на Твитер, сметајќи дека е жртва на „кампања за прогон“.
Првите часови на седницата Врховниот суд ќе ги посвети на барањата на парламентарците, додека во Конгресот се води битка за надлежноста на Конгресот во истрагата.
Во писмото што го доставиле до судот во подготовките за седницата, адвокатите на претседателот предупредуваа дека „дозволувањето на секоја комисија да го малтретира претседателот, со постојани барања, е рецепт за уставна криза“.
Адвокатите на Претставничкиот дом одговориле дека ваквите барања не се ништо ново, наведувајќи примери кои се однесуваат на поранешниот претседател Ричард Никсон и неговиот наследник, демократот Џими Картер.
„Она што е невидено“, додадоа тие, се напорите на претседателот да го спречи работењето на Конгресот.
Врховниот суд може да биде во искушение да избегне одлука за случајот, а кон крајот на април побара од два табора да го известат писмено дали тоа прашање е политичко по природа и не е правно.
Според утврдените принципи, судиите можат да затворат политички случај без да одлучат за неговата содржина.
„Имунитетот е целосен додека е во Белата куќа“
Двете страни одговорија со „не“ во петокот, изразувајќи желба судот да го реши прашањето.
Во втората фаза, девет судии ќе го посветат своето време на барањата на обвинителот, кој го поставува прашањето за степенот на претседателскиот имунитет пред законот.
Адвокатите на Трамп тврдат дека овој имунитет е целосен додека претседателот е во Белата куќа.
За правниот тим на Трамп, потребата за имунитет е особено важна кога станува збор за државните и локалните обвинители.
„Претседателот мора да му биде дозволено да ги извршува своите службени должности без страв дека некоја држава или град ќе користи кривична постапка како алатка за да изрази незадоволство од неговата работа“, напишаа тие во нивниот краток коментар.