После инцидентот во Охрид и претепувањето на генсекот на бугарскиот клуб „Цар Борис Трети“, Христијан Пендиков, се влошија донекаде „мирните“ односи меѓу Македонија и Бугарија. Во меѓувреме Пендиков беше земен со бугарски државен авион на лекување во Софија, по што официјална Софија му даде бесплатно сместување, финансиски средства и обезбедување, откако беше обеледенето дека тој добива закани и според него, во моментов е ризично да се врати во земјата каде што е роден. Охридскиот Основен суд за 28 февруари го закажа првото рочиште против лицето кое е обвинето за нападот врз Пендиков, со што се очекува разврска на настанот кој ги подгреа тензиите меѓу двете соседни земји.
Побаравме мислење од дел од европарламентарците и што мислат во Брисел за ваквиот развој на настаните. Словенечката европратеничка со македонско потекло Ирена Јовева во разговор за „Локално“ вели дека внимателно ги следат настаните.
-Можам само да кажам дека тензиите и политизирањето на настаните од ваков вид носат повеќе штета отколку корист. Инцидентот треба да се осуди, а сторителите да се фатат и изведат пред лицето на правдата. Само така може да се покаже дека нема простор за омраза кон никого во едно општество, ни кажа Јовева.
Според нејзиното видување, важно е што по инцидентот во Охрид, македонскиот министер за надворешни работи Бујар Османи се сретна со високиот претставник Жозеп Борел и го увери дека одговорните за нападот ќе бидат изведени пред лицето на правдата.
-Ова треба да се гледа како тежок несреќен инцидент, но не треба да ги подгрева етнонационалистичките тензии и не треба да биде злоупотребуван од националистичките политичари за дополнително ескалирање на ситуацијата меѓу народот, децидна е европратеничката.
Таа жали што односите меѓу земјите неодамна се влошија, но стои цврсто позади ставот дека секој инцидент, кој е изолиран, не треба да се користи за политички цели и да се инструментализира за ширење омраза, недоверба и етнички тензии.
-Мислам дека е можен компромис, но во исто време ни требаат и гаранции од Бугарија дека нема повеќе да ги злоупотребуваат нејзините овластувања за вето и блокирачки механизми за да вршат притисок врз Северна Македонија, бидејќи билатералните прашања треба да се решаваат билатерално. Ова е исто така спротивно на принципите на европското аки. Потребен е дијалог, компромиси и особено отворена и искрена комуникација. Провокациите од која било страна само дополнително ќе им наштетат најмногу на народот на Северна Македонија, кој заслужува подобра иднина. Треба да го надминеме етнонационализмот и да работиме заедно на создавање подобри и побезбедни простор за сите луѓе, посочува европратеничката.
-Не сум сигурна дали ќе се постигне двотретинско мнозинство, но повторно останува на вашиот парламент да дебатира и да даде предлози и решенија за да биде предметот. Знам само дека нема да има никакво повлекување од веќе создадените договори како Преспа и Договорот за добрососедски односи бидејќи тоа не носи ништо на ниту една страна. Треба да сфатиме дека одиме кон заедничка европска иднина и нема простор постојано да гледаме наназад и да работиме еден против друг, туку да бидеме еден со друг, додава Јовева.
Европратеничката зборуваше и контроверзните имиња на бугарските клубови во земјава и за Законот за здруженија и фондации.
-Неприфатливо е каде било во Европа (не само Европа, било каде во светот!) здруженија да се именуваат по луѓе кои отворено соработувале со нацизмот и кои учествувале во донесувањето на расните закони, како резултат на кои илјадници луѓе биле убиени или насилно раселени. Нема проблем да има центри кои работат на промовирање на толеранција, култура, соработка… но имињата и десничарските идеологии се проблематични.
Овие законски измени ги гледам како цел да се стави крај на отворањето на клубови и здруженија, чиишто програми, цели и активности се насочени кон поттикнување национална, расна, верска омраза или каква било друга нетрпеливост преку одобрување на фашизмот и нема ништо лошо. со ова. Бугарските или кои било клубови во Северна Македонија треба да функционираат на промовирање на соживот, соработка и подобрување на толеранцијата, но не треба да има простор во ниту едно (европско) општество за промовирање имиња и личности од најтемните страници на европската историја, истакнува Јовева.
За тоа дали во Брисел има некакви навестување за ново вето од страна на Бугарија, европратеничката порачува дека никогаш не може да се знае како работите ќе се променат за неколку денови, недели и месеци.
-Не би сакала да шпекулирам за ова. Како што беше кажано претходно, се надевам дека повторно ќе се воспостави добра соработка и искрен, пријателски дијалог и дека наместо блокади ќе видиме поголема поддршка. Блокадите треба да бидат последно средство бидејќи има подобри и полесни начини за решавање на проблемите. Овие се контрапродуктивни и само создаваат повеќе гнев и недоверба.
Она што на крајот е важно е дека Северна Македонија останува на патот кон ЕУ и ја продолжува својата цврста борба против корупцијата, зајакнувањето на владеењето на правото, заштитата на животната средина, реформата на јавната администрација за доброто на сите нејзини луѓе за да им се овозможи подобро и побезбеден живот, ни рече Јовева.
Н.П.