Ангела Меркел ќе остане германски канцелар. Овој широко очекуван исход беше единствениот елемент без изненадување од германските избори во неделата.
Крајнодесничарската “Алтернатива за Германија” (АГ) заврши многу посилно отколку што повеќето набљудувачи се осмелија да претскажат, и стана првата непомирливи расистичка, настроена против странците партија која има места во германскиот парламент. И тоа е за првпат од времето на Хитлер па наваму.
Социјалдемократите (СПД) паднаа внатрешно, избирајќи да отидат во опозиција и да ги лижат раните, наместо да ризикуваат друга “голема коалиција” со Меркел. Слободните демократи, кои се вратија во парламентот по четири години без глас, заедно со “зелените”, завршија малку подобро од предвиденото, и ја отворија вратата за трилатерално поврзување со конзервативците на Меркел.
Претходно се сметаше за малку веројатна, комбинацијата која Германците ја нарекуваат “Јамајка” (заради боите на инволвираните во неа партии – бел. Ред.), а сега изгледа како единствениот можна опција за формирање на влада.
Еве ги петте работи од неделните избори кои треба да се запаметат.
1. Зајдисонцето на Меркел започна
Лидерот на СПД Мартин Шулц и изјави на Меркел во телевизиска емисија, дека таа е “најголем губитник” на изборите. Можеби малку премногу (особено од кандидат кој штотуку запишал најлошрезултат на партијата), но има некаква вистина. Наместо да се занимава со тешки прашања како миграција, Меркел водеше една нејасно формулирана кампања во која ветуваше “Германија во којаживееме подобро и среќно”, додека предлагаше малку конкретни податоци за тоа како сака да стигнедотаму.
“Збогум” на Меркел ќе биде долго, но не може да се негира дека нејзиниот стисок на власт почнува да се олабавува во моментот кога се враќа првата статистика. Да, таа победи, а нејзината партиска поддршка се намали за повеќе од 20% во споредба со 2013 година, и покрај ниската стапка на невработеност, силната економија и многу други позитивни работи, кои според сите правила мораа да обезбедат лесна победа за христијанските демократи. Дури и избалансираниот буџет на министерот за финансии, Волфганг Шојбле, не беше доволен за да им овозможи на гласачите да му простат на
Меркел за нејзините активности во врска со бегалската криза.
Конзервативците во блокот на Меркел – особено Баварците – веќе шепотат “Ви го реков ова”. Многу е веројатно дека канцеларката ќе продолжи да оди на правото на миграција и прашања во врска со “германскиот идентитет”.
2. Германскиот политички модел, врз основа на консензус, е поделен
Следниот парламент ќе вклучува шест партии (седум, ако броење на ЦСУ, баварската партија на ЦДУ на Меркел), претставувајќи многу разнолика пресек од телото на политичката палета во земјата отколку неговиот претходник. Тука ќе летаат искри.
Вклучувањето на екстремната десница во парламентот ќе ја направи германската политика погласна и понепријатна. Лидерот на АГ Јерг Моитен во неделата рече дека конфронтацијата и “провокацијата” се од фундаментално значење за стратегијата на партијата. Ако другите европски земји во кои популистите имаат силна потпора, се некаков знак за часот на слободниот од инхибиции дух ќе ја зарази политичката сфера, тоа создава дефинитивно жестока политичка клима.
3. Заборавете на важни реформи во еврозоната
Конзервативците на Меркел беа скептични во врска со предлозите за реформи од страна на францускиот претседател Емануел Макрон пред неделата. Голема коалиција беше најдобрата шанса за францускиот претседател да ја реализира својата визија. Со оваа опција, која сега не е на маса, малку е веројатно дека ослабената Меркел ќе може да освои слободни демократи и скептици во својата партија, дури и ако сака. Франција и Германија можат да се согласат да воспостават некаква
форма на буџет и позиција за надзор над еврозоната со назив на министерот за финансии, но тоа нема да има опсег што францускиот, а да не спомнуваме и надеж за многу економисти
.
4. Берлин ќе игра цврсто со Европа за бегалци
Германското трпение за недостатокот на солидарност во Европа на фронтот на бегалците веќе се намалува. По резултатите од неделата, има нова конфронтација со земји како Полска и Унгарија. Според многу христијански демократи, АГ никогаш нема да отидат толку далеку ако другите европски земји го зеле својот дел од бегалците, наместо да дозволат Германија да го сноси товарот. Едноставно време е за акција.
5. Ова не е Вајмар
И покрај сите збунети историски споредби, вреди да се земе длабок здив и се сеќаваме дека Германија е стабилна демократија. Огромното мнозинство Германци не гласаа за АГ, а повеќето од оние што го направија тоа го сторија тоа во знак на протест. Следните години нема да бидат добри, но факт е и демократските основи на Германија се доволно силни за да го издржат популистичкиот напад.
————
Матеј Карнитник, Политико