Во првите денови од првиот претседателски мандат на Доналд Трамп, еден од членовите на неговата администрација се сретнал во кафуле со новинар кој ги следел настаните во Белата куќа. Новинарот потоа имал пристап до копија од извршната наредба на новиот претседател, со која се забранува влез во Америка на државјани на неколку муслимански земји.
„Ова е лудо. Нема смисла“, вели новинарот.
Сите знаат дека Трамп најави дека ќе забрани влез на државјани на муслимански земји во САД, но неговата извршна наредба беше полна со правни недостатоци. За неколку дена, сепак, стапи на сила, предизвикувајќи хаос на аеродромите, покренувајќи бројни правни постапки и предизвикувајќи конфузија кај административниот персонал.
Ова се случи од едноставна причина што извршната наредба беше донесена во тајност, заобиколувајќи го нормалниот процес. Сега извори блиски до Трамп тврдат дека вакви работи нема да се случат во неговиот втор мандат бидејќи неговиот тим ќе биде дисциплиниран и подобро обучен. Помпезно се најавува дека тимот за национална безбедност на Трамп ќе функционира како добро подмачкана машина.
Скептиците тврдат дека ситуацијата нема многу да се промени. Неговите соработници навистина би можеле да бидат подобро фокусирани, но нивниот шеф има долга историја да се бори да ги следи процедурите, особено кога станува збор за националната безбедност и надворешната политика. Трамп е познат по тоа што предизвикува хаос без оглед на советите на неговите помошници.
Ова може да се гледа како добро или лошо во зависност од тоа дали сакате Трамп да успее. Но, на крајот, способноста на Трамп да го постигне она што го сака во вториот мандат ќе зависи од тоа дали ќе може да ги избегне грешките што ги направи во првиот.
Ова се неговите најголеми грешки што ги направи во надворешната политика во првите четири години, објави „Политико“:
Подобар во уништување отколку во градење
Трамп даде голем број ветувања поврзани со неговиот втор мандат, вклучително и изградба на противракетен одбранбен штит и депортација на илјадници илегални имигранти, што вклучува изградба на привремени кампови. Сепак, неговата историја во политиката е повеќе посветеност на уништувањето. За време на неговиот мандат, Трамп промени многу од одредбите на неговиот претходник, Барак Обама, од дипломатско отворање кон Куба до разни програми за помош на локалното население во САД.
Повеќето од поништените одлуки може да се припишат на идеолошки разлики, но голем дел беа поништени и од лични причини. Дипломатите од кариера во Вашингтон со неверување гледаа во 2018 година како Трамп се повлече од нуклеарниот договор со Иран, што администрацијата на Обама го склучи во 2015 година.
„Многу луѓе потрошија години од својот живот работејќи на тој договор, а тој го збриша во еден миг“, рече функционер.
Британскиот амбасадор во Вашингтон во извештајот до властите во Лондон изјави дека Трамп сака да му се одмазди на Обама.
„Трамп и неговиот тим се способни само да ги напуштат договорите и да уништат нешта, кои ги сметаат за нивни достигнувања. Тие никогаш ништо не изградиле“, изјави американски дипломат.
Меѓу ретките достигнувања на Трамп кои ќе бидат во изградба се подобрениот трговски договор со Мексико и Канада, како и изградбата на ѕид долг неколку стотици километри кон Мексико.
Целокупното наследство од неговиот прв мандат е градење, уривање и напуштање, што е чудно ако се земе предвид дека тој поминал децении како градежен магнат.
„Мислам дека тоа не е недостаток на визија или опции за изградба. Тоа е недостаток на континуитет, недостаток на соработници кои ја делат неговата визија и се подготвени да ја спроведат. Тоа ќе се коригира во вториот мандат. Јас лично гарантирам “, изјави извор близок до Трамп.
Транзицискиот тим на Трамп беше присутен да коментира за прашањето поврзано со неговата втора посета на Белата куќа: „Американскиот народ го реизбра Трамп со голема разлика, давајќи му мандат да ги исполни ветувањата што ги даде за време на кампањата. Тој ќе го стори тоа“, рече портпаролката Каролин Лавит.
И покрај тоа, Трамп најави укинување на Секретаријатот за образование како и заштита на трансродовите лица, што е во согласност со продолжувањето на одмаздата кон Барак Обама.
Хаотичен пристап кон одлучувањето
Противниците на Трамп стравуваат дека тој и неговите помошници научиле како функционира системот. Реалноста е многу посложена. Во зависност од тоа кој бил советникот за национална безбедност. Џон Болтон беше многу поотворен за следење на процедурите, додека членовите на кабинетот се пожалија дека биле настрана кога советникот на Трамп, Стивен Мулер, ефективно ја презел работата на прашањето за антиимиграциската политика. Но, самиот Трамп честопати можеше да го поништи целиот процес со една порака на Твитер или еден разговор во неговата канцеларија.
Неочекуваната одлука за повлекување на американските војници од Сирија дојде за време на разговорите со турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган. Претседателот има овластување самостојно да носи одлуки, но тие мора да добијат судска и конгресна потврда и, се разбира, позитивен одговор од гласачите.
Факт е дека соработниците на Трамп сега знаат многу повеќе за процесите, но прашање е дали тие и претседателот ќе се придржуваат до нив. Ќе биде интересно да се види дали Трамп ги следи советите и го почитува законот.
Опсесијата со промена на имиграцијата направи штета во многу области
Новоизбраниот претседател веќе најави дека ќе стави крај на војната во Украина, како и дека ќе ја ревидира улогата на Америка во НАТО. Но, ако се придржува до претходната шема на однесување, неговите ветувања може да донесат проблеми во други области. Најдобар пример за тоа е декларативното промовирање на слободата на вероисповед. Ова беше во конфликт со депортацијата на ирачките христијани имигранти кои се соочија со прогон во својата татковина.
Претходните претседатели им дозволија на христијанските мигранти од Ирак да останат во фаза на проверка на потеклото, додека Трамп ги депортира оние кои едвај зборуваат арапски и едвај биле во Ирак.
„Не можеме ни да замислиме колку тој ќе биде суров во својот пристап сега“, вели еден член на администрацијата.
Сега под напад може да бидат имигрантите од Авганистан на кои им беше одобрена дозвола да дојдат во САД откако Талибанците ја презедоа власта.
Поранешниот функционер предвиде и нешто друго. По сузбивањето на мигрантите, Трамп би можел да спроведе пакет на сеопфатни реформи за имиграцијата, цел што многу од неговите претходници ја избегнаа.
„Тој е единствениот републиканец кој може да го направи тоа“, уверен е поранешниот функционер.
Тоа е интересна идеја. Но, за да се стигне до таму, потребен е процес. Потребен е фокус. Треба да се изгради детален план и широка поддршка за тоа.
Може ли Трамп да го извлече? Па, не изненади и претходно.