Разговорите со тинејџерите честопати можат да бидат фрустрирачки – од двете страни. Родителите се обидуваат да бидат вклучени, но наидуваат на ѕид од тишина, додека адолесцентите избегнуваат отвореност, дури и кога им е тешко. Иако родителите обично имаат добри намери, експертите предупредуваат дека тинејџерите често имаат јасни причини зошто не ги споделуваат своите мисли и чувства со нив. Еве ги двете најчести, според советите на психолозите и семејните терапевти.
Страв од осудување, критика и реакција
Една од најчестите причини зошто тинејџерите се затвораат од своите родители е стравот да не бидат осудувани. Ако во минатото доживеале негативни реакции кога споделувале нешто лично – како што се лутина, разочарување или казна – тие развиваат чувство дека е побезбедно да молчат. Тие се особено чувствителни на тонот и начинот на комуникација, па дури и неискажаните очекувања можат да им предизвикаат непријатност.
Психолозите истакнуваат дека децата и адолесцентите имаат потреба од чувство на емоционална сигурност за да зборуваат искрено. Ако почувствуваат дека нивниот родител може да „експлодира“, заклучуваат дека се виновни, глупави или незрели – се повлекуваат. Наместо да се соочат со евентуални критики, тие претпочитаат да молчат и да се обидат да го решат проблемот сами или со своите врсници, што можеби не е секогаш најдобриот начин.
Родителите честопати мислат дека даваат совети врз основа на загриженост и искуство, но ако тој совет е придружен со неодобрување или минимизирање на проблемот („не е ништо“, „кога бев на твои години…“), пораката што детето ја добива е дека нивните чувства не се важни.
Недостаток на поврзаност и активно слушање
Друга важна причина за молчење кај тинејџерите е чувството дека нивните родители навистина не ги слушаат, барем не толку колку што им е потребно. Активното слушање подразбира дека родителот не прекинува, не наметнува решенија и не извлекува заклучоци пред детето да ја заврши мислата. Но, во пракса, поради стрес, замор или брзање, многу родители реагираат премногу брзо, па адолесцентите добиваат впечаток дека сепак не се разбрани.
Покрај тоа, тинејџерите природно бараат поголема независност. Ако почувствуваат дека родителот ги перцепира како дете кое не знае како самостојно да донесува одлуки, постои отпор. Довербата се гради не само преку зборови, туку и преку начинот на кој возрасен слуша и реагира.
Експертите им советуваат на родителите да се обидат да создадат секојдневен простор за опуштен разговор, без притисок и држење лекции. Понекогаш тоа може да биде за време на заедничко возење, прошетка со кучето или оброк. Важно е да покажат дека се отворени за сите теми – без осудување и со многу трпение.