Политичката криза во Приштина не е резултат на недостаток на уставни механизми, туку на длабок меѓупартиски конфликт. Реформите што Самоопределување се обиде да ги спроведе во администрацијата, судството итн., наидоа на отпор од интересни групи кои имаат влијание во поранешните опозициски партии. Владата останува техничка, односно „на должност“, до новото свикување на парламентот, односно новата мнозинска влада, бидејќи главните партии не наоѓаат компромис, а не затоа што системот не функционира. Мислам дека сè се сведува не само на внатрешни интереси, туку и на партнерство со различни страни во глобалниот конфликт. Затоа, проблемот е политички, а не институционален, вели во анализа за „Локално“, косовскиот аналитичар Фадиљ Љепаја за големата политичка криза кај нашиот северен сосед кој не може да состави стабилна влада уште од февруари годинава.
Според него, меѓународните партнери, вклучувајќи ги и Соединетите Американски Држави, не ја губат довербата во Косово како партнер. Тврди дека нивните загрижености се однесуваат на недостатокот на политичка стабилност и потребата лидерите да покажат поголема политичка зрелост.
-Не станува збор за губење на довербата во лидерот, туку за очекувањето дека блокадите ќе бидат надминати и дека институциите ќе можат нормално да функционираат. Од друга страна, соработката со Косово на воено и безбедносно ниво е тесна и нема сомнение за стратешката ориентација на земјата, потенцира Љепаја.
Соговорникот објаснува дека неусвојувањето на буџетот го отежнува спроведувањето на јавните проекти и социјалните програми, но основните функции на државата се одржуваат.
-Кризата е привремено управлива, но на долг рок ја поткопува довербата во политичкиот систем и го забавува развојот. Не очекувам значително различни резултати, но очекувам различно однесување по изборите.
Евроатлантските аспирации на Косово остануваат непроменети. Тоа е стратешки консензус на сите политички и општествени актери. Кризата е внатрешна и политичка, но не го менува надворешно-политичкиот курс на земјата, кој е јасно насочен кон ЕУ и НАТО, анализира Љепаја.
Тој оценува дека ваквата ситуација повеќе ѝ одговара на Србија, бидејќи ѝ овозможува да се претстави како страна која е поподготвена за дијалог, иако, како што вели, нема да има решение сè додека не се стабилизираат односите меѓу Русија и Западот.
Љепаја смета дека важно е да се нагласи дека проблемот на Косово со Западот е од поинаква природа од оној со Србија.
-Додека Косово останува стратешки ориентирано кон ЕУ и НАТО, Србија води балансирачка политика меѓу САД и Русија, која во суштина е антиевропска и има за цел да ги заобиколи обврските што произлегуваат од европската интеграција. Тие обврски се сведуваат на признавање на независноста на Косово и воспоставување добрососедски односи без промена на границите и без толеранција за клеронационалистички и военоподбуцнувачки активности кон Косово и регионот.
Од друга страна, спорот околу руските интереси во Србија, особено во енергетиката, но и во поширокото политичко влијание, дополнително ги комплицира односите во регионот. Русија се обидува да влијае врз безбедноста на Балканот преку Србија, додека повеќето земји во регионот се или членки на НАТО или под негова заштита. Ова јасно покажува дека курсот на Србија е спротивен на евроатлантските вредности, додека Косово, и покрај внатрешните политички кризи, останува доследно во својата стратешка ориентација.
Сепак, иако сите се повеќе или помалку ориентирани кон развојот на настаните во односите меѓу Русија и Западот, сепак не верувам во темни прогнози за војна меѓу Русија и земјите од НАТО, односно Русија и Западот, укажува косовскиот аналитичар, кој додава дека американската администрација трезвено го разгледува балансот на моќта на границите на Европската Унија, особено во контекст на војната во Украина.
-Суштината на дилемата е дали Западот сака европска Русија и посебен однос со неа, или ќе ја турне во прегратките на Кина преку воени притисоци, што би создало фронт што не би бил во долгорочен интерес на никого.
Убеден сум дека Балканот, особено југозападниот Балкан, е западна зона на интерес. Односите меѓу Русија и Европската заедница, како и односите меѓу Турција и Европската заедница, со посредство на САД, ќе бидат воспоставени на нова основа. Тие основи нема да бидат во непријателство со Западот – односно со Европската заедница и Соединетите Американски Држави – веќе во рамките на стабилноста и соработката, а Србија ќе мора да се одлучи за европската опција. Единственото прашање е кога властите во Србија ќе го сфатат она што студентите го сфатија долго време, заклучува Љепаја.
Н.П.