AI анализи: Како се покажа економијата на Македонија во 2025-та година и кои се очекувањата за 2026-та?

Во 2025 година, економијата на Северна Македонија покажа умерен раст, поддржан главно од домашната побарувачка, јавните инвестиции и извозот, иако беше погодена од глобални предизвици како инфлацијата во енергијата и геополитичките тензии. Според прелиминарните податоци од Државниот завод за статистика, растот на БДП во првата половина од годината изнесуваше просечно 3,2%, со забрзување во третиот квартал на 3,8% на годишно ниво. Целогодишниот раст се проценува на околу 3,2-3,4%, што е во согласност со прогнозите од меѓународните институции, но под амбициозните владини цели за двојно зголемување на растот (до 5% во периодот 2022-2026).

Инфлацијата остана релативно контролирана, со просечна стапка од околу 3,9-4,0% за годината, главно поради повисоките цени на храната и енергијата. Во ноември, годишната инфлација се намали на 4%, додека месечната промена во ноември изнесуваше 0,5%. Невработеноста се намали на 11,5% во третиот квартал, што претставува подобрување во споредба со претходните години, но сè уште е висока во регионален контекст.

Буџетскиот дефицит достигна околу 63% од планираниот за првите седум месеци (26,1 милијарди денари), што укажува на фискални притисоци од јавните трошоци и инвестиции. Јавниот долг се проценува на околу 53% од БДП, додека тековниот биланс покажува дефицит од околу 3,6% од БДП. Индустриското производство забележа пад од 0,4% во октомври на годишно ниво, што одразува слабости во некои сектори.

Позитивни фактори вклучуваат раст во градежништвото (30,6% во третиот квартал) и напредок во ЕУ интеграцијата, што ја подобрува инвестициската клима. Меѓутоа, предизвици како политичка стабилност, неформалната економија и надворешни ризици (како трговски бариери во ЕУ) го ограничуваат потенцијалот.

За 2026 година, се очекува стабилизација и умерено забрзување на растот, со прогнози од 3,0-3,3% за БДП, поддржан од зголемени јавни инвестиции, подобрена ЕУ интеграција и опоравување на извозот. Инфлацијата се предвидува да се намали на 3,0-3,5%, со подобра контрола на цените. Невработеноста може да падне на околу 11,0%, додека буџетскиот дефицит се очекува да остане широк (околу 4%), поради ограничени даночни приходи и неформална економија.

Ризици вклучуваат влијание од глобални трговски тарифи, забавување во еврозоната и одложена фискална консолидација. Оптимистичките сценарија укажуваат на потенцијал за посилен раст ако се забрзаат реформите за ЕУ пристапување.