Ова е вирус. Ова не е финансиска криза, ова не е светска војна, не е банкрот на најголемите институции. Ова е вирус, што значи дека сè е во ред со нашиот финансиски систем, сè е во ред со компаниите кои вршеа одлична работа до пред шест недели, вели Кјел А. Нордстром, еден од највлијателните мислители денес и автор на бестселерот „Funky Business“.
Тој во интервју за 24 часа одговораше на голем број прашања на тековна тема, како што се мерки за зачувување на работата и ублажување на ефектите на глобалната економија поради корона-кризата.
– Секој ден во 14.00 часот е пресек и тие ни ја кажуваат состојбата во земјата. Причината зошто Шведска ги прави работите поинаку е затоа што има толку многу Швеѓани во Шведска, имаме доверба во владата, премиерот, полицијата, експертите и тоа значи дека веднаш ги следиме сите мерки. Ако мерката треба да биде социјална оддалеченост, луѓето го прават тоа. Ако владата рече да не ги посетуваме роднините над 65 години, ќе го сториме тоа. Иако ова се чини како многу успешна мерка, не мислам дека може да се примени во Грција, на пример. Можеме да го спроведеме ова затоа што имаме историска традиција на доверба во институциите и затоа мерките може да бидат поблаги кај нас. Сè функционира за сега.
На прашањето како промените ќе влијаат врз економијата, тој вели: „Мислам дека најзначајните промени ќе се случат во економскиот систем и можеби најзначајната промена ќе биде концептот на ризик. Кој е ризикот? Во многу земји, особено во урбаните области, младите луѓе во своите средни дваесетти години го завршија своето образование, ја добија својата прва работа, работеа една година или две, а потоа позајмија пари, многу пари, за да купат стан. Каматните стапки не изгледаат толку добри, тие имаат добра и кул работа, но колку и пари да позајмувате за да купите стан, тоа се многу пари. Ако немате работа, никогаш нема да ги вратите назад. И сега ова покажува дека постојат ризици кои не се во наша контрола. Ситуацијата со коронавирусот нè врати во време кога немаше вакцини или антибиотици. Луѓето се плашеа тогаш и сега се плашиме. Владите се исплашени, банките се исплашени, луѓето се исплашени и ќе мора да го редефинираме концептот на ризик“.
Во однос на тоа со кој историски настан би ја споредил оваа ситуација, Нордстром со изненадувачки одговор: „Па, тоа ме потсетува на времето на Чернобил и Фукушима. Има нешто во воздухот што не можете да го видите, не можете да го мирисате и од што луѓето многу се плашат. Ситуацијата со вирусот има многу сличности со зрачењето, затоа што ако сте изложени на тоа, како во случај на зрачење, ќе се разболите … Во зрачењето имавме ситуација да се разболите ако се приближите до местото на зрачење и таа далечина е присутна сега со коронавирусот. Понатаму, ако се придржувате до правилата и мерките, можете да ја избегнете опасноста, во двата случаи, во случај на вирусот, и во случај на зрачењето, ист е случајот. Вие не гледате со што се борите, но мора да се придржувате строго на правилата“.