Во случај на конфликт меѓу Азербејџан и Ерменија, турскиот претседател Реџеп Таип Ердоган има силни „мотиви да им покаже заби на Русите“, со оглед на ситуацијата во Либија, изјави српскиот воен аналитичар Александар Радиќ за Телеграф.рс.
Со оглед на неодамнешните конфликти со Грција на Медитеранот, тој посочува дека Турција е ангажирана на неколку фронта, особено кога станува збор за територијата на Нагорно-Карабах, бидејќи Анкара со цело срце го поддржува Азербејџан во борбата за тој дел од територијата.
– Ангажирана е во Сирија, Ирак, Либија, сака да биде политички претставена на Балканот, Азербејџан е нивен близок сојузник … тоа се премногу задачи за турската армија. Турската политика почнува да расте … Има големи ресурси и сериозни амбиции, и ако отиде чекор подалеку, тоа може да биде опасно за политиката на официјална Анкара – вели Радиќ.
Прагматичниот Путин
Овој аналитичар се осврна и на улогата на Москва во конфликтот.
– Ставот на Русија кон Азербејџан и Ерменија е контроверзен. Москва нема целосен фаворит во овој конфликт, се обидува да се однесува на избалансиран начин кон тие земји. Факт е дека Азербејџан е еден од најголемите купувачи на нова руска воена опрема: голем дел од модернизацијата на азербејџанската армија се базира на руско оружје. Ерменија го купува истото оружје, а има шпекулации дека цените се пониски за Ерменците отколку за Азербејџан – посочи Радиќ.
– Факт е дека двете земји купуваат руски офанзивни системи … Тоа не ја менува сликата дека Русија се однесува прагматично во целата ситуација. Затоа Нагорно-Карабах е многу сериозна ситуација за Русите, кога Азербејџан и нејзиниот сојузник Турција доведуваат до таква ситуација, а се очекува Москва да одлучи. Русија, пак, не сака да одлучи која страна ја поддржува … На Русите досега најмногу им одговара статус кво – објасни овој воен аналитичар.
Тој посочи дека Кремљ сака да биде во сила ситуација во која Азербејџан нема да може да ги постигне „своите радикални цели во Нагорно Карабах“, но исто така и од друга страна дека Ерменија не е во позиција да му нанесе повеќе штета на официјален Баку.
Сепак, како што вели, Русите не се единствените кои „вагаат“ во целата работа.
– Ерменија соработува многу тесно со НАТО. Тие испратија во Авганистан се што имаа од армијата и на нивната територија имаат руска база. На Москва и е даден простор за воено присуство, а од друга страна е дел од системот на НАТО – објасни тој.
Ниту Америка не е она што беше порано
На прашањето дали меѓународниот притисок може да влијае на ескалација на тензиите, тој рече дека тоа успеало во 90-тите години, но овојпат ситуацијата е поинаква.
– Можеме да очекуваме некои форми на притисок, но тие не можат да бидат притисоци сега како што беа во 90-тите. Во тоа време, меѓународните институции беа многу посилни, односно каков вид авторитет уживаа ОБСЕ и Обединетите нации. Во тоа време, американската моќ всушност може да го прекине конфликтот следниот ден. Работите сега се покомплицирани … Ситуацијата што ја имаме денес во Сирија и Либија беше незамислива пред 20, 30 години – вели нашиот соговорник.
– Можеме да очекуваме празни фрази од Западот, Америка нема потенцијал што го имаше некогаш … Тоа е руска зона на влијание … Ова се случува во време кога САД чекаат избори. (Доналд) Трамп, колку и да дејствува агресивно, не беше иницијатор на војни, за разлика од некои американски политичари од минатото кои зборуваа во светскиот мир и започнаа војни – објасни Радиќ.
Очигледно планирана акција
Радиќ е недвосмислен во неговиот став дека ова е очигледно планирана акција.
– По многу инциденти во последните неколку часа, имаме судир помеѓу две или три сили. Азербејџан се подготвуваше подолго време. Тој е воено посилен (од Ерменија), вложи многу пари во модернизација на вооружените сили и оружје, но тие немаат потенцијал радикално да ја решат ситуацијата – вели Радиќ.
– Оваа ситуација е сериозен конфликт, но засега нема индиции дека Азербејџан има потенцијал, а со тоа и желбата да го заземе Нагорно Карабах. Одбраната што ја покажаа Ерменците беше многу импресивна. По очигледно планираниот напад во раните утрински часови, азербејџанската армија беше запрена релативно брзо на мински полиња и противтенковски ракети и противвоздушна одбрана – објасни Радиќ.
Како што истакна, податоците за загубите што доаѓаат од местото на настанот укажуваат на тоа дека Азербејџан „плаќа за оваа авантура“.
– Има загуби од обете страни, но Нагорно-Карабах е во позиција да се брани, на позиции кои беа изградени одамна за одбрана – вели Радиќ.
Историја на конфликтот
Тензиите во Нагорно Карабах се зголемија кога Ерменија собори два хеликоптери и три беспилотни летала во неделата.
Имено, Ерменија првично ги обвини соседите за гранатирање на цивилни позиции, а конфликтите наскоро се разгореа и резултираа со смрт на цивили и војници од обете страни.
Односите меѓу двете поранешни советски републики се затегнати од 1991 година, кога ерменската армија го окупираше Нагорно-Карабах, територија признаена од меѓународната заедница како дел од Азербејџан.
Конфликтот сè уште не е завршен и донесени се четири резолуции на Советот за безбедност на Обединетите нации и на два генерални собранија на ООН, кои го чуваат итното повлекување на ерменските трупи од таа територија на Азербејџан, во која претежно живеат Ерменци. Нагорно-Карабах еднострано се одвои од Азербејџан, но не е меѓународно признат како држава.