Пред неколку дена Европската комисија претстави нова визија за европскиот земјоделско-прехранбен сектор до 2040 година, со што се тонира претходната амбициозна политика за животната средина, која, како што коментираат медиумите, е одговор на се погласните протести на земјоделците.
Овојпат фокусот е ставен на поедноставување на регулативата и претворање на земјоделството во атрактивна професија, наместо да се подигнат еколошките стандарди, пишува Euronews, коментирајќи дека со оваа промена, ЕК се оддалечува од претходната контроверзна стратегија „Од фарма до маса“ во рамките на Европскиот зелен договор.
Во исто време, има промени во политиките кои најмногу ги засегаат потрошувачите. Друг контроверзен план од претходниот период, кој бараше задолжително етикетирање на храната пред пакувањето (како што е системот Nutri Score или кодирање во боја), овојпат беше отфрлен во корист на етикети кои ќе им дадат на потрошувачите информации за потеклото на производот и стандардите за благосостојба на животните што ги применуваат производителите.
Заземен е посилен став кон европската стратешка автономија на храна, со акцент на приоритет на производството на основни земјоделски производи со цел да се зајакне суверенитетот на европскиот пазар.
Земјоделците кои активно придонесуваат за безбедноста на храната ќе можат да сметаат на поголема поддршка, што, како што се посочува, е ставот што го застапува десноцентристичката Европска народна партија, на која и припаѓа и комесарот за земјоделство и претседател на Комисијата Урсула фон дер Лајен. Ова е една од мерките што директно им користи на потрошувачите.
Меѓутоа, од перспектива на земјоделските производители, новата стратегија не носи суштински реформи на Заедничката земјоделска политика. Со други зборови, нема видливи механизми за поправедна распределба на стимулации во корист на малите земјоделци преку намалени исплати на големите земјоделски компании. Медиумите потсетуваат дека системот за директни плаќања долго време е критикуван за непропорционална поддршка на големите фарми, но новата стратегија не носи никакви решенија.
Исто така, иако еколошките аспекти остануваат, тие повеќе не се во центарот на новиот план. Ова особено се однесува на ревизијата на прописите за употреба на пестициди. Сега на сите им е јасно дека претходната стратегија, како што е преполовување на нивната употреба до 2030 година, е тешко остварлива. Медиумите потсетуваат дека Регулативата за одржлива употреба на пестициди беше повлечена уште во февруари 2024 година, поради зголемениот десничарски отпор кон Европскиот зелен договор, како и големите протести на незадоволните земјоделци.
„Начинот на работа е јасно променет кон постигнување на потребните намалувања на поинаков начин“, рече комесарот за земјоделство Кристоф Хансен на прес-конференција.
Одлуката за напуштање на претходната политика дојде по критиките на земјоделците, кои тврдеа дека стратегијата дополнително ги продлабочила поделбите во земјоделскиот сектор. Наместо тоа, новата визија има за цел да го обнови земјоделството, осигурувајќи дека ќе остане конкурентно и способно да им обезбеди на земјоделците фер услови за живот и работа. „Потребно ни е решение кое ќе ги наградува земјоделците, а не решение што ги става под преголем притисок“, рече Хансен.
Како што се посочува, првиот чекор ќе биде рационализирање на имплементацијата на Заедничката земјоделска политика, огромна програма за субвенционирање на земјоделството која во моментов изнесува речиси една третина од вкупниот буџет на ЕУ.
Обезбедувањето соодветен животен стандард за земјоделците е уште еден клучен елемент на стратегијата.
Причината за тоа е што многу производители во европскиот земјоделски сектор се соочуваат со финансиска несигурност и висок ризик од сиромаштија, нагласува Комисијата во документот. За да се реши ова, извршната власт на ЕУ планира да развие посебна стратегија до крајот на оваа година која ќе ги мотивира младите да се вклучат во производството на храна, преку полесен пристап до земјиште, капитал и обука за младите фармери.
Покрај тоа, ќе продолжи да се работи за подобрување на позицијата на земјоделците во синџирот на снабдување со храна, бидејќи тие често се соочуваат со моќни трговци на мало. Реформата на нефер трговските практики ќе вклучи мерки за спречување на ситуации во кои производителите се принудени да ги продаваат своите стоки под цената.
Комисијата, исто така, ќе се заложи за построго усогласување на стандардите за производство за увезената стока со оние што се применуваат за европските производители. Ова особено се однесува на употребата на пестициди и благосостојбата на животните, особено кога станува збор за опасните пестициди кои се забранети во ЕУ од здравствени и еколошки причини, а не треба повторно да се воведат на европскиот пазар преку производи увезени од трети пазари.