Дојче веле нуди извадоци од широк есеј од познатиот познавач на Русија, Баберовски, објавен на страниците на Дневникот:

Советската диктатура се базира на идејата дека болшевичката партија треба да ги претвори селаните во работници, а работниците – во комунистите. Во оваа смисла, болшевизмот е бунтовна и рефрактерна сила. Заглавени во челичен терор , луѓето немаат моќ да се спротивставуваат на моќта и да ги здружат силите за да се борат против тоа. Едно од алатките со кои моќта е подредена на луѓето е лагите што доаѓаат одозгора. Затоа што кога ги присилувате луѓето да ги осветлуваат лагите како чиста вистина, тогаш вашата моќ е безбедна.

Па, од време на време треба да ја  елиминираш девијантноста од правата линија, така што последниот скептик може да сфати дека нема смисла да ја кажуваш вистината. Бидејќи диктаторот може да биде сигурен за својата моќ само кога лага автоматски е уништена од устата на секој граѓанин.

Сталин и лагата

Лагата станува сеприсутна и незапирлива, бидејќи таа само го поврзува односот меѓу луѓето. Тој верува во нешто што не постои, но оние кои не веруваат или не се сомневаат во него,  а се принудени да го почитуваат. Како и сите групи кои се под притисок или изолирани, болшевиците се забранети во сопствената тврдина, зад чии ѕидови е само она што шефот го изјави за да биде вистина. Невозможно е да се разберат апсурдни прикази на обвинувања и покајание, ако не сте свесни за дисциплинските ритуали со кои се консолидираат владејачките елити.

По неколку години заплашување и дисциплина, лагата во Советскиот Сојуз постепено се претвора во нормалност. И секој советски човек е подготвен да потврди во секое време дека сонцето сјае додека всушност постои дожд.

Лагата, сепак, го турка диктаторот во неизбежна дилема. Сталин може да го присили секој да зборува невистинито, но како резултат на тоа, тој веќе не знае што всушност ги мислат неговите изведувачи и неговите заменици во провинцијата. Тајната полиција го нахрани само на вестите што сака да ги чуе: претежно информации за шпионски групи и саботери кои подготвуваат напади против водачот. Значи, Сталин станува затвореник на сопствените лаги, а параноја опседната со сите околности, кои на крајот почнуваат да веруваат дури и во најбусните приказни, бидејќи никој не може да направи разлика меѓу лагата и вистината.

Уште во 1930-тите, лагата  лежи врз  ѕидовите на центарот на моќта. Печатот е под целосна контрола, а опозицијата е поразена, па затоа едвај може да се постигне консензус. Училиштата пеат химни во пофалба за диктатура и лидерство, несаканите книги се отстрануваат од библиотеките, се препишуваат детските букви, фотографиите се ретушираат.

Поранешните соработници на Сталин кои паднале во непријатност одеднаш исчезнале од старите фотографии.  Историчарите и писателите имаат право да пишуваат за историјата само ако се спремни да ја рашират лагата. Целата приказна е препишана, а лидерот одеднаш се наоѓа во центарот. И ниеден историчар повеќе не се осмелува да ги спомнува фактите што се контрадикторни со официјално наметната интерпретација.

Сталин им ја  избриша меморија на Русите

Така, историската наука го поместува мостот помеѓу фиктивно минато и фиктивна сегашност што целосно е во спротивност со секојдневното искуство на луѓето. Логите се претвораат во факти. Работниците и селаните мора еднаш и засекогаш да заборават дека Русија некогаш постоела, за што не владеел Сталин и слично. Милиони селани ја учат азбуката на омраза и учат да живеат во лага. Нивното сеќавање е замаглено, стариот свет е избришан од нивните спомени. И лишени од минатото, луѓето доброволно се фрлаат во рацете на лагата.

Во годините на масовниот терор, способноста да се преправаш се претвора во осигурување на живот. Оние кои умеат “креативно” да и  служат со лаги, имаат многу поголеми шанси за преживување од луѓето кои не сфаќаат дека секојдневно се изложени на опасност – како оние странски комунисти кои не владеат ниту јазикот, ниту вообичаените конвенции, неизбежно потребни за секојдневно преживување во странско опкружување. Во резултат од теророт општеството се распаѓа, а граѓаните веќе комуницирате со државата единствено како поединци, неспособни да се обединат во отпор против смртната закана. Секој се плаши од другиот, секој мисли само како да го надживее другиот.

Што можат овие милиони индивидуални и уплашени луѓе да прават против лагата? Застапниците се едноставно хистерично вклучени во луѓето кои се принудени да сеат омраза за омраза секој ден. Во оваа атмосфера на самоволие и ужас, кога властите, ноќе по ноќ, закопуваат луѓе од нивните домови за да ги испратат засекогаш во ништожност, најважно е да  се остане невидливи, а не да влезат во очите. Апсурдот станува секојдневна нормалност. Така, лажливите  лаги се множи со милиони пати. И станува реалност што никој не може да избега, пишува во својот есеј германскиот историчар Јорг Баберовски….