Современата демократија е меѓупартиска трка. Тоа е така по теоријата. Во Бугарија, сепак, власта ја „рафинираше“ теоријата со создавање мрежа на политички и економски чинители што можат да преживеат на власт, дури и кога некои нејзини изборни тела ги загубат изборите. На пример, во 2013 година ГЕРБ ја загуби моќта, но мрежата преживеа. Во 2014 година, ГЕРБ се врати на власт и мрежата цветаше, иако изгуби неколку свои единици – како што се елементи Цветан Василев и БСП.

Официјално во моментот на власт е коалиција на ГЕРБ и т.н. „патриоти“. Мрежата ги  отвора ГЕРБ, МРФ, бизнис и медиуми на МРФ, „патриоти“, големи делови од луѓе од магистерски студии и придружни единици како Марески, Кирил Домушиев и неговите нови медиумски аквизиции кои се на власт. Дури и делови од БСП може да се сметаат за придружни членови на мрежата (на пример, Георги Гергов и Румен Овчаров), или барем кандидати чие членство е привремено замрзнато.

Мрежата не е строго хиерархиска структура – има одредена хоризонтална и автономна природа на субјектите. Ова не е мафијашка организација во која едниот началник ( capo di tutti capi ) им наредува на другите (дури и ако тој началник наликува на Марлон Брандо на Кумот). Наместо тоа, станува збор за задруга која им помага на секој од учесниците да ги реализира своите интереси.

Во текот на изминатите две години, научивме да ја толкуваме „стабилноста“ на управувањето како способност на мрежата да се репродуцира и да преживее. Навистина, во формална коалиција, „партнерите“ може да дојдат и до физички судири (на пример, Сидеров и Џамбаски), но тоа не ја менува многу реалната структура на моќта.

Како работи Мрежата?

Исто така, има промени во мрежата: со отстранувањето на Цветан Цветанов, тежината на официјалниот политички елемент (ГЕРБ) во неа е ослабена на штета на МРФ и економските субјекти поврзани со движењето. Затоа Борисов сега се жали дека Иван Гешев не бил „неговиот“ кандидат за јавен обвинител. Дури и да е само театар, нејзиниот кредибилитет доаѓа од горенаведените промени во мрежата

Мрежата е одредена гаранција за стабилност на моќта, но исто така има и свои недостатоци:

• Учеството во мрежата се добива преку јавно финансирање на приватни субјекти. Студената резерва помина во вистинските раце, Бугарската банка за развој главно развива мрежни бизниси, ретко има повремени победници во владините набавки и слично;
• Привилегирањето на одредени компании и економски интереси доведува до концентрација на имот (многу видливо во медиумите) и ниско квалитетни и скапи проекти („Грофот Игнатиев“);
• Мрежата станува поамбициозна и бара мулти милијарди долари проекти – како што се БЕЛЕ БЕЦ и турско-бугарски проток – кои се контроверзни во однос на националниот интерес, но сигурно ќе ги направат одредените мрежни играчи крајно богати;
• Доминацијата на мрежеата, исто така, доведува до сериозни нарушувања во медиумите и судството: тие стануваат инструменти на нејзината репродукција („лилјаци“, едноставно кажано).

Во Бугарија, зголемувањето на мрежата има уште еден загрижувачки несакан ефект: засилување на јавното опкружување. Патриотите се важен дел од нив – тие се одговорни за маскирање на неа како „коалиција“. За таа цел, тие добиваат неограничен говор и нивните тези се фрлени од националните воздушни бранови. Па, дојде до лош натпревар со Англија, кога резултатот од омразата во нашето општество избледе во воздух.

Точно е дека насекаде има расистички и збунети млади. Точно е дека државните агенции насекаде се обидуваат да се инфилтрираат во екстремно десничарските агитатори и партии. На пример, во Германија во 2003 година, судот одби да ја забрани неонацистичката партија затоа што се чинеше дека значаен дел од нејзиното раководство се асистенти на службите.

Но, никаде во воспоставените демократии немаат десница и на нивните звучници им беше дадено такво удобно место во самите структури на моќ и таква трибина да се расплетува хомофобичен и ксенофобичен дискурс. Во Бугарија, учеството на вакви елементи на Интернет – или како членови на официјалната коалиција или како агитатори во знак на протест против кандидат за јавен обвинител – доведува до недостаток на реакција на моќ на расизмот. И тоа – не пишувањата во таблоидскиот печат – е разликата помеѓу Бугарија и Англија.

Резервната стратегија на Мрежата е да се ко-одлучат г-ѓа Маја Манолова, која се позиционира како политичка алтернатива на ГЕРБ. Мрежата има причина да ја смета Манолова како едно од нејзините „привремени“ замрзнати членства: на крајот, политичката кариера на „црвениот сечило“ излезе со аферата на Костинброд и владеењето на Орешарски. Покрај тоа, дури и по падот на Орешарски Борисов, тој ја „награди“ Манолова со местото на Народниот правобранител во обид да ја задржи (како Румен Овчаров во Лукоил) во рамките на поширокиот периметар на мрежата. Секако, се менува и за ова време е можно Манолова да стане автентичен противник на мрежата и потенцијален борец со неа. Проблемот, сепак, е во тоа што тоа таа не го изнесе јасно и недвосмислено – индикативно е нејзиното молчење во врска со номинацијата на Гешев за јавен обвинител.

И не станува збор за лични ставови и катарза: Манолова може навистина да жали за нејзината вмешаност во администрацијата на Орешарски. Поентата е дека големата политичка поддршка за неа доаѓа од БСП на Корнелија Нинова, која како целина е само дипломиран студент за местото на ГЕРБ во мрежата. Згора на тоа, БСП може да влезе во мечот заменувајќи ги и ГЕРБ и „патриотите“ затоа што тоа се „патриоти“ толку многу што веќе го прави Ангел Џамбаски да биде заматен додека ги слуша социјалистите. За да докажат дека тие се способни да играат, БСП, како и Манолова, молчат на централниот приоритет на мрежата во есен – избор на нов главен обвинител.

Архитектот Игнатов не е прифатлив за мрежата, поради што таблоидите го напаѓаат уште од самиот почеток. За другите кандидати – со исклучок на „нејзиниот“ Џамбаски – мрежата е понеутрална – тие прават звук во позадина, што е покорисно за неа.

Демократска Бугарија е фактор во изборите во Софија. Затоа и двата водечки кандидат моментно се обидуваат да ги привлечат нејзините избирачи за евентуален втор круг.

Стратегијата на ГЕРБ и г-ѓа Фандакова е да покажат дека се чувствителни на барањата на „градското право“. Фандакова кажа добри зборови за архитектот Игнатов, Борисов зборуваше против барањето на ВМРО за забрана на БХЦ. Проблемот со оваа стратегија е што изборот на јавниот правобранител е неколку дена пред изборот за градоначалник. Доколку Иван Гешев биде избран и покрај сериозните приговори за неговата кандидатура, ГЕРБ и Борисов тешко дека ќе можат да бараат поддршка од Демократската десница за нивниот кандидат за градоначалник. Солидарноста со „десното“ ќе биде особено шуплива, бидејќи ќе биде јасно дека водечкиот интерес за ГЕРБ не е идеологија, туку мрежен интерес.

Стратегијата на г-ѓа Манолова е да ги убеди десничарските демократи дека шокот во системот е потенцијална можност за промени. Точно е дека загубата на ГЕРБ нема автоматски да ја извлече Мрежата од моќ, но некои од неговите елементи (Борисов) ќе го загубат влијанието и авторитетот. Проблемот со стратегијата на Манолова е дека доколку бидат успешни, другите елементи на мрежата ќе го одмрзнат нивното членство (БСП) и ќе треба да изготви многу нови зделки. Накратко, реформата несомнено ќе биде шок и непријатности. Но, неговиот најверојатен исход ќе биде нова лепенка на мрежата во форма на БСП. Дали ова е подобро е прашање на политички вкус.

Дали е можно да се управува преку мрежата? Да, се разбира Но, прво, неговото постоење мора да биде јасно и категорично именувано. Второ, борците со „модел на управување“ мора да бидат автентични противници на Мрежата, а не само нејзините елементи со привремено замрзнато членство. Остатокот е политичка вештина за комуникација со луѓето, интегритет и компетентност. Генерално, тешка, но не и невозможна задача.

ПС: Посебна нијанса во предизборната ситуација може да произлезе од веста дека мониторингот на ЕУ и ЕУ на Бугарија и Романија е намален неколку дена пред изборите. Мрежата ќе ги толкува вестите како конечен проблем за корупцијата и гласање за поддршка на ЕУ за кандидатурата на Иван Гешев.

Вистината е друга: ЕУ веќе е фрустрирана од долгогодишните пишување извештаи без многу напредок во врска со нив и има намера да го замени нашиот мониторинг со поефикасен, заеднички механизам за сите земји-членки. Т.е. ние сепак ќе добиеме критички извештаи, но веќе со Полска и Унгарија, не само со Романија, овие извештаи ќе бидат поблиски поврзани со финансиските механизми на ЕУ.