Што точно е тоа?

“Најважно е дека ние им застанавме на пат” – со овие зборови соработничка на обвинителството во Минхен ги сумираше резултатите од специјализирана операција на Сојузната криминалистичка служба за кривичните прекршоци. За време на тридневната акција во Баварските градови Нирнберг, Регенсбург, Мјулдорф на јин, како и во хесенскиот Швалбах беа запленети четири згради. Беше замрзнато банкарска сметка со речиси 8 милиони евра. Вкупниот износ на конфискувани средства е околу 50 милиони евра. Предметните недвижности и финансиски средства се директно поврзани со шемата за перење не пари, позната под имињата “Ландромат”, “Руска перачница” или “Молдавскиот шема”. За само три години, овој систем на Русија е извезен во колосална сума: најмалку 22 милијарди долари се извезуваат помеѓу 2011 и 2014 година.


Помош од истражувачки новинари

Бегалците во случајот во Германија се три. Еден живее со своето семејство во Минхен.  Обвинителството објави дека има германски пасош.  Тој не е уапсен, бидејќи органите за спроведување на законот сметаат велат дека нема опасност да се скрие. Обвинителството не им соопштува други детали на осомничените и досега не достави официјални обвиненија против нив.

Ова е првиот моќен удар во Западна Европа против т.н. “Руска перална”, чие постоење е познато уште од 2014 година, кога новинарите од Центарот за проучување на корупцијата и организираниот криминал (OCCRP) известија за шемата. Обвинителството на Минхен потврди дека извештајот на новинарите во истражувањето одиграл важна улога во истрагата. “Се разбира, тоа беше многу важно”, изјави  Anne Leading, обвинител во Минхен.

Според неа, истрагата за Германија започнала една година пред објавувањето на извештајот. Меѓутоа, досега, полицијата успеа да ги идентификува само фактите за перење пари, но не и да ја следи целата шема за Русија.


Како функционираше “Руската машина за перење”?

Најголемата руска шема за перење пари изгледаше вака: непријателите добија лажни одлуки од молдавскиот суд за парични казни за руските компании, еден  милион . Парите во овие компании постоеле само на хартија и на “прекрасен” начин тие биле префрлени на кредитни компании во Велика Британија или во офшор зони. Шемата се нарекува “Молдавска”, бидејќи голем дел од средствата се извезуваат со молдавска банка Молдконкенбанк. Друг дел од парите биле  префрлени  во латвиската Траста Комерцбанка, од каде што дојдоа во Германија преку Дојче банк и Комерцбанк. Под надлежност на ЕУ, парите се сметаа за “перени”.

Во текот на истрагата, беше уапсен сосопственикот на Moldindconbank Вјачеслав Платон, кој беше осуден на многу години затвор во неговата родна Молдавија. Рускиот Александар Григориев се соочува со судот. Тој ги пренесува своите пари во Молдавија до својата банка. Судскиот процес против Григоријев се уште трае, бидејќи соработката меѓу руските и молдавските истражни тела одложува од 2014 година.

Досега малку е познато за потеклото на овие пари и за тоа кој стои зад него. Новинарите од OCCRP покажуваат како најголеми корисници се  руските “кралеви на владините набавки” Алексеј Крапинов и Валери Маркелов.

Според OCCRP, поврзаната холдинг-компанија “Група 1520” е најголемиот претприемач во руските државни железници. Медиумите објавија дека од ноември 2018 година, Маркелов бил уапсен и кај Крапининнаправиле претрес. Во случај на перење пари во Швајцарија, неколку руски  компании за оружје  беа вклучени како дел од Росток група. Швајцарското издание на Beobachter открива дека Русите биле членови на трговска компанија во Винтертур, вклучени во добивање валкани пари од Русија.

Германија всушност не игра централна улога во високоразграниот систем на перење пари. Средствата беа дистрибуирани до 732 банки во 96 земји. Канцеларијата на Минхенското обвинителство вели дека запленетите средства во износ од 50 милиони евра се “значаен дел” на целиот нелегален паричен тек. Според некои експерти, вкупниот нелегален промет би можел да достигне 100 милиони евра. Најчесто парите биле депонирани во германските индустриски стоки.


“Барем ги спречивме навреме”

Новинарите од Центарот за проучување на корупцијата и организираниот криминал се задоволни од валканата операција на перење пари. “Се радуваме, се разбира, тоа беше добра работа”, рече извршниот директор на OCCRP Пол Раду во разговор со државниот секретар. 

Сепак, неговата радост е заматена со фактот дека новинарите вклучени во истрагата биле подложени на силни притисоци по објавувањето на информациите. Без да се спомене имињата, Пол Раду вели дека некои од неговите колеги биле принудени да се преселат во други земји. Најголем успех лежи во фактот што европските банки “ги проверуваат поблиску своите клиенти”, рече тој. Главниот извршен директор на OCCRP сугерира дека вистинската скала на перење пари е многу поголема. “Мислам дека, тука не е крајот порачува тој.