Кај луѓето во поодмината возраст што постојано се хранат здраво хроничните болести побавно се развиваат и, генерално земено, процесот на остарување и оштетување на организмот, односно стареењето, се побавни отколку кај луѓето што не внимаваат многу на исхраната и внесот на пијалоци.
До вакви резултати дошла студијата спроведена од научниците од Центарот за истражување на стареењето во Институтот Каролинска, Шведска.
За студијата, над 15 години биле следени повеќе од 2.400 постари Швеѓани. Заклучоците се однесуваат на луѓе што биле на возраст од 70-тина години кога студијата почнала, и нивните навики за исхраната и здравствената состојба се следела во следните 15 години.
Две или три болести се развиваат одеднаш
Возраста од 70-тина години е период кога најчесто, по правило, во организмот почнуваат да се развиваат две или три хронични заболувања – срцеви заболувања, дијабетес, депресија.
Во студијата на универзитетот Каролинска е утврдено луѓето кои постојано јаделе здрава храна развивале хронични заболувања побавно, за разлика од оние чии диети се сметале за по „воспалителни“: односно диети богати со преработени меса, рафинирани житарки и засладени пијалоци, за кои е познато дека поттикнуваат хронично воспаление од благ степен во телото.
Ова е важно бидејќи имањето неколку здравствени состојби во исто време е еден од најголемите проблеми со кои се соочуваат постарите луѓе. Тоа го зголемува ризикот од попреченост, хоспитализација и рана смрт. Тоа, исто така, става огромен товар на здравствените системи.
Исхраната влијае на темпото на стареењето
Иако одамна е познато дека исхраната може да помогне во спречување на индивидуални болести, оваа голема студија покажува дека може да влијае и на целокупното темпо на биолошко стареење.
Биле анализирани четири познати модели на исхрана. Три од нив: Исхраната на умот (дизајнирана да го заштити здравјето на мозокот), Алтернативниот индекс на здрава исхрана (базиран на храна поврзана со помал ризик од болести) и Медитеранската исхрана довеле до побавно појавување и развој на некои од погоре набројани болести. Четвртата – исхрана богата со „воспалителна“ храна, доведувала до побрза појава и развој на болестите.
Највпечатливите резултати се регистрирани во областа на на кардиоваскуларните и психијатриските состојби. Луѓето кои се хранеле подобро, имаат помала веројатност да развијат болести, вклучувајќи срцев удар, мозочен удар, депресија или деменција.
Но во студијата не е откриена јасна поврзаност на исхраната со мускулно-скелетните заболувања, како што се артритис или остеопороза.
Некои од придобивките од здравата исхрана се поизразени кај жените и кај најстарите учесници: оние на возраст од 78 години и погоре. Ова сугерира дека никогаш не е доцна да се направат промени. Дури и во многу длабока старост, исхраната е важна.
Фотографија: ©European Union, 2021 / Lukasz Kobus
Воспалителните процеси може да бидат потсилени од неправилната исхрана
Зошто храната има толку силен потенцијал? Една од причините може да бидат воспалителните процеси. Како што стареат луѓето, многумина развиваат благо хронично воспаление – понекогаш наречено „inflammaging“ – кое е поврзано со широк спектар на болести. Диетите богати со зеленчук, овошје, цели зрна и здрави масти имаат тенденција да го намалуваат воспалението. Диетите богати со високо преработена храна и шеќер го прават спротивното.
Друга причина е што здравите диети ја поддржуваат отпорноста на телото. Тие обезбедуваат основни хранливи материи кои помагаат во одржување на имунолошката функција, мускулната маса и когнитивното здравје. Со текот на времето, ова може да направи голема разлика во тоа како стареат луѓето.
Се разбира, исхраната е само едно парче од сложувалката. Физичката активност, социјалните врски и пристапот до здравствена заштита играат важна улога во здравото стареење. Но, подобрувањето на квалитетот на исхраната е релативно едноставен и достапен начин да им помогнете на постарите возрасни да живеат подолг, поздрав живот.
Што треба да јадат повозрасните?
Што треба да јадат постарите возрасни? Пораката е јасна: јадете многу зеленчук, овошје, мешунки, јатки и цели зрна. Изберете здрави масти, како масло од репка и риба. Ограничете црвено и преработено месо, засладени пијалоци и цврсти масти.