Шефот на американскиот Стејт департмент, Мајк Помпео, во разговорот со чешкиот премиер Андреј Бабиш во Прага предупреди дека Русија се обидува да ја поткопа соработката на САД со посткомунистичките членки на Европската унија и да ја растури западната алијанса.
Помпео рече дека изборот на руски или кинески партнери во стратешки проекти како што се надградба на нуклеарна централа, ќе ја поткопа независноста на Чешката Република.
„Нацистичката и советската превласт ги убеди Чесите да се борат за слобода. Ние се согласивме дека Русија се обидува да ги уништи нашите демократии и да го сруши западниот сојуз. Тоа нема да успее“, рече американскиот државен секретар на прес-конференција со чешкиот премиер.
Мајк Помпео истакна дека не дошол во Прага за да ги присили Чесите да ги изберат САД или Кина.
„САД против Кина – тоа не е вистина. Тоа е избор кој се прави од Чесите. Од една страна, авторитарен режим, од друга страна, слобода. Кога ќе изберете режим како Кинеската комунистичка партија, знаеме каков е моделот. Видовме што се случи во Хонг Конг, тие носат таков модел“, рече Помпео, додавајќи дека е убеден дека Чесите нема да изберат таков модел.
Премиерот Бабиш изјави дека Чешката Република е суверена и не гледа значителна закана во соработка со Кина или Русија, но дека официјална Прага е претпазлива и „ја држи линијата“ на Европската унија кон двете светски сили.
Бабиш рече дека главниот приговор во соработка со Кина е дека се покажало дека кинеските инвестиции се далеку од значајни, како што беше ветено.
Помпео и Бабиш изразија загриженост во врска со ескалацијата на кризата во Белорусија и насилното распрснување на протестите и демонстрациите.
„Ги следевме изборите и нашите стравови се големи, што тие не беа фер. Јас реков дека Белорусите сакаат слобода. Апелиравме граѓаните да бидат заштитени од напади на вооружените сили. Ние сакаме Белорусите да имаат слобода. Сакаме сите да ги имаат истите можности. Ќе се обидеме да им помогнеме на Белорусите“, рече Помпео.
Чешкиот премиер апелираше до западните сојузници, пред сè на Европската унија, да не останат само на зборовите и осудите кон официјален Минск, туку да преземат акција затоа што е неприфатливо вакво нешто да се случи денес во Европа, толку близу до Чешката Република.
„Ситуацијата во Белорусија е шокантна. Не можев да замислам дека нешто толку скандалозно може да се случи во Европа близу нас. Очекувам дека ЕУ нема да се држи до декларациите, туку ќе преземе дејствија. Белорусите имаат исто право да демонстрираат како што имаме ние. Режимот е неприфатлив, она што се случи на улиците е неприфатливо“, рече премиерот Бабиш.
Денешниот разговор меѓу државниот секретар на САД и чешкиот премиер, во присуство на чешкиот министер за транспорт, индустрија и трговија и министерот за одбрана, главно се однесуваше на трговските односи, вклучително и американскиот интерес за „Вестингхаус“ да влезат во изградба на нова нуклеарна централа Дуковани, а Помпео предупреди дека партнерите од Кина или Русија во тој бизнис индиректно можат да ја поткопаат независноста на Чешката Република.
„Ние го следиме интересот на американската страна, но во моментов сме во фаза на известување за ЕУ со овој проект“, рече премиерот Бабиш.
Помпео и Бабиш разговараа и за можностите за соработка во борбата против пандемијата КОВИД-19.
Денеска Помпео чека разговор со сенаторите во горниот дом на чешкиот парламент и куртоазен прием кај чешкиот претседател Милош Земан, а во четврток ќе замине на следната станица на својата европска турнеја, во Љубљана.