Политичкиот комитет на Парламентарното собрание на Советот на Европа на денешната седница ќе гласа за препораката на известувачот Дора Бакојани – Косово да биде примено во таа организација. Претходно ниту една членка не беше прифатена со двотретинско мнозинство, туку со консензус, а за Косово нема консензус, вели претставничката на Србија во Советот на Европа, Сузана Грубјешиќ. Според дел од регионалните медиуми, дебатата во Стразбур не значи прием на Косово во СЕ, туку е еден од чекорите кон потенцијално членство.
Кон средината на мај 2022 година во Стразбур пристигна официјално барање за прием на Косово во Советот на Европа. По неколку неуспешни обиди, на вонредна седница во април минатата година, Комитетот на министри ја поддржа одлуката за почеток на процедурата за прием на Приштина во членството на таа организација. Седницата на Политичкиот комитет е вонредна, а доколку се усвои извештајот на Бакојани, тој ќе оди на пленум во април.
Од друга страна, Белград се закани со можно повлекување од СЕ доколку официјална Приштина стане нов член и најавија дека имаат адекватен одговор. За дел од тамошната експертска јавност, Србија нема да го напушти Советот на Европа. Oд друга страна, вели аналитичарот и историчар Стефан Радојковиќ, Србија не е изненадена од постојаното инсистирање на мнозинството членки на Европската унија и НАТО алијансата да се заокружи меѓународно-правниот субјективитет на Приштина.
Стефан Радојковиќ
-Досега тие беа само делумно успешни во овој потфат, објаснува Радојковиќ во разговор за „Локално“.
За Србија, додава тој, која не го признава едностраното отцепување на нејзината јужна покраина, Советот на Европа е важен во однос на преседанот што повторно би се создал во однос на обидот да се добие меѓународно признание за администрацијата во Приштина.
-Доколку Приштина биде примена во Советот на Европа во мај 2024 година, тоа би можело да биде сигнал и за другите меѓународни организации да постапат слично. Истото важи и во случај на отфрлање на кандидатурата за членство, смета Радојковиќ.
Според него, оваа навидум парадоксална ситуација е резултат на „опасните и еднострани потези на владата во Приштина предводена од Албин Курти“, па оттука и начелно спроведените санкции.
-Второ, администрацијата во Приштина е проект на мнозинството членки на ЕУ и НАТО, кој, ќе се покаже, стана нивна долгорочна определба и во таа смисла мора да го поддржат без разлика на однесувањето на актуелната приштинска администрација. Дали дијалогот ќе продолжи и колку ќе биде ефективен ќе зависи од примената на споменатите санкции, како и од реалните изгледи Србија да стане членка на Европската унија. Доколку и двата услови се повеќе во доменот на принципиелното и апстрактното, толку е помала веројатноста за дијалог и неговата ефикасност, тврди историчарот.
Предупредува дека се додека Приштина предводена од Курти прави еднострани и опасни потези, постои опасност од ескалација на насилството.
-Што се однесува до Србија, како принципиелно неутрална земја, таа мора да се грижи за сопствената безбедност, како и за безбедноста на сите нејзини граѓани на целата нејзина територија, и во таа насока, вооружувањето, придружено со обука на соодветен број војници, е превентивна мерка. Посебно ако се земе предвид моменталната состојба во меѓународните односи, особено во Источна Европа и Блискиот Исток, потезите на Белград се апсолутно разбирливи, посочува Радојковиќ.
Од друга страна, социологот и политички аналитичар Јово Бакиќ во краток разговор за „Локално“ вели дека со исчезнувањето на Југославија се создадоа „банана-држави“, а Србија е една од нив, но не е навикната на толку лоша слика за себе, па оттука и неодобрувањето.
Јово Бакиќ
-Затоа режимот тапка во место, се преправа дека е независен, бидејќи знае дека неговиот електорат не ја трпи суровата реалност, па му продава бајки за суверенитетот на Србија и нашиот херојски отпор кон царските сили, а во исто време исполнување на се што се бара од него и распродажба на мултинационални компании со природни ресурси, истакнува Бакиќ.
Според него, „империјалните сили на Западот го уценуваат неспоменот, затоа што знаат сè за неговата вмешаност во организиран криминал (го оставаат со години да им дава докази, постепено туркајќи го до ѕид), а тој глуми некаква национална независност и суверенитет пред домашната јавност“.
-Сите овие се тешки клевети, но можат да поминат кај мажите и жените на кои им недостига образование и тешко живеат во (полу)периферно капиталистичко општество од денес за утре, смета Бакиќ.
Советот на Европа има 46 земји-членки, вклучувајќи ги сите земји од Европската унија. 33 земји го поддржаа Косово, меѓу кои и Македонија, а седум беа против, како и пет земји воздржани. Против аплицирањето беа Унгарија, Азербејџан, Грузија, Романија, Кипар и Шпанија и Србија. Воздржани беа Босна и Херцеговина, Грција, Молдавија, Словачка и Украина. Ерменија не гласаше.
Србија стана членка на Советот на Европа на 3 април 2003 година и оттогаш има постојана мисија во Стразбур.
Н.П.