За Србите во Косово не е проблем укинувањето на динарот како платежно средство, туку фактот што Регулативата на Централната банка на Косово ефективно го спречува протокот на средства од Србија, од кои тие живеат. Поради таа одлука Србите, но и бројни Албанци, Горанци и Бошњаци се спречени да земаат плати, пензии и социјална помош од Србија. Спречена е и работата на српските болници и училишта во Косово. Тоа е систематски напад врз Србите во Косово што може да доведе до егзодус. Дали динарот ќе се користи како средство за готовинско плаќање е помал проблем за Србите. Прашање е дали Србите воопшто ќе имаат општи средства за живот, вели во разговор за „Локално“, српскиот политиколог и познавач на состојбите, Огњен Гогиќ за тензиите и проблемите кај северниот сосед по одлуката за забрана на српската валута во Косово.
Како што наведува, косовскиот премиер Албин Курти гледа свој интерес во радикализација и создавање на кризи.
Огњен Гогиќ
-Смета дека со загрозување на Србите на Косово ќе ја натера Србија да го признае Косово. Во претходните две години избувнаа кризи и тензии поради кои ЕУ и САД побараа Србија и Косово да го потпишат Договорот за нормализација. Курти очекува дека овој договор ќе му донесе признание од Србија и од други земји. Бидејќи тоа не се случи, тој продолжи да создава кризи со надеж дека тоа ќе се оствари, објаснува соговорникот.
Друга причина за неговиот тврдоглав став, како што додава Гогиќ, е поврзана со неговата изолационистичка политика и антиамериканизам. Според српскиот политиколог, косовскиот премиер ги гледа Американците како глобални империјалисти.
-Курти се обидува да создаде незадоволство кај Албанците кон Американците како нивни непријатели кои ги фаворизираат Србите. Курти воопшто не се плаши од санкциите што може да ги воведат Американците. Тој смета дека дипломатската изолација на Косово би му помогнала да ги хомогенизира Албанците од неговата влада. Во тој поглед, тој ги наследува идеите на Енвер Хоџа. Неговите амбиции не завршуваат на Косово. Нему му треба криза за да го отвори албанското прашање и во Северна Македонија, оценува Гогиќ.
На прашањето дали формирањето на ЗСО е решение за ситуацијата со динарот, политикологот истакна дека честопати поедноставено се вели дека ЗСО е решението за легалниот прилив на средства од Србија.
-Тоа е делумно точно. Се верува дека ЗСО ќе го преземе управувањето со српските училишта и болници во Косово. Србија би можела да продолжи да ја финансира нивната работа со плаќање пари преку ЗСО, иако не е неопходна. Според планот на Ахтисари, кој беше инкорпориран во косовското законодавство, идејата беше самите општини да ги стават српските болници и училишта под нивна надлежност, а средствата за нивната работа да ги добиваат од Србија преку комерцијалните банки. Оттаму, ЗСО не е неопходна, туку самите општини можат да ја играат таа улога. Проблемот беше што српската страна не беше подготвена да дозволи образовниот и здравствениот сектор да се интегрираат во косовскиот систем преку општините, туку евентуално само преку ЗСО. ЗСО не е ништо повеќе од централизација на надлежностите што ги имаат општините на повисоко ниво. Бидејќи патот до формирањето на ЗСО е многу долг, се додека постои политичка волја за тоа, алтернативата би била проблемот да се реши преку општините. Општините или ЗСО се решението за финансирање на институциите. Но, тоа не го решава прашањето за индивидуалните трансфери како што се пензиите и социјалната помош, дециден е Гогиќ.
Српскиот политиколог образложува дека Американците неформално навестуваат „авганистанско сценарио“ на Косово.
-Тоа значи дека се размислува за повлекување од Косово доколку Албанците продолжат да „не слушаат“. Американците немаат интерес да го поддржат Косово ако Албанците упорно им се спротивставуваат и не слушаат што им кажуваат. Ако Косово се приклучи на меѓународните организации, може да гласа против предлозите на Американците. Во оваа смисла, можно е Американците во наредниот период да размислат за намалување на поддршката што му ја даваат на Косово во различни сегменти, вклучително и набавката на оружје, навестува соговорникот.
Американскиот амбасадор во Косово, Џефри Ховениер вчера изјави дека не го слушнал предлогот на Приштина за решавање на проблемот со динарот и оти верува оти Владата на Косово се уште работи на тоа. Амбасадорот на САД порачал дека ставот на САД во однос на регулативата на ЦБК за динарот е јасен и дека не се работи за динарот, туку дека се загрижени дека начинот на кој се применува регулативата може да влијае на српската заедница на Косово.
-Го почитуваме авторитетот на ЦБК, разбираме дека таа има одговорност да ја одредува монетарната политика на целата територија на Косово, рекол Ховениер, говорејќи за новинарите по средбата со вицепремиерот на Косово, Бесник Бислими.
-Загрижени сме што, како што рече мојот колега Габриел Ескобар минатата недела, дека начинот на имплементација може да влијае на ранливите групи, особено, но не исклучиво на српската заедница во Косово, посочил Ховениер и додал дека се надева дека регулативата за имплементација на да се промени за да се одговори на овие грижи, додавајќи дека дискусиите се во тек. Се надева оти разговорите во Брисел ќе дадат резултати и дека српската и косовската страна ќе го најдат најдоброто решение.
Како што вели тој, САД очекуваат Косово еден ден да стане членка на НАТО и работат на тоа, а важно е Косово да преземе чекори кон тоа членство.
Одговарајќи на прашање за безбедносните закани на Косово, Ховениер соопштил и дека може само да каже дека САД се со народот на Косово и се посветени на обезбедување безбедност и безбедност на Косово.
-Косово има придобивки, има огромна мисија на НАТО овде, која е единствена во регионот. Силите на НАТО вклучуваат неколку стотици американски војници кои се таму за да обезбедат и да обезбедат безбедна средина и луѓето не треба да бидат загрижени за каков било напад, изјавил американскиот амбасадор во Приштина.
Н.П.