Белата куќа поддржува план според кој поранешниот британски премиер Тони Блер ќе раководи со привремена администрација во Појасот Газа, првично без директно учество од Палестинската самоуправа (ПА), објавија израелските медиуми.
Според предлогот, Блер ќе раководи со тело наречено Меѓународна преодна власт во Газа (ГИТА), кое ќе биде овластено да биде „врховен политички и правен орган“ на Газа до пет години, објави „Гардијан“.
Според „Хаарец“ и „Тајмс оф Израел“, планот е моделиран според администрациите кои првично ја надгледуваа транзицијата на Источен Тимор и Косово во независни држави. Предлогот сугерира дека ГИТА првично би можела да биде со седиште во ел-Ариш, главниот град на египетска покраина во близина на јужната граница на Газа, и на крајот би влегла на територијата придружена од претежно арапски мултинационални сили поддржани од ОН.
Планот предвидува „крајно обединување на целата палестинска територија под палестинска самоуправа“. Според планот, Палестинците нема да бидат принудени да ја напуштат територијата, како што се стравуваше според претходните контроверзни предлози на САД кои се однесуваа на „Ривиера Газа“.
Доколку биде одобрен, Блер ќе води секретаријат од до 25 лица и ќе претседава со седумчлен комитет кој ќе го надгледува извршното тело кое управува со територијата.
Не се сите во Палестина ентузијастични за Блер
Но, секоја улога на поранешниот лидер на британските лабуристи сигурно ќе биде интензивно контроверзна. Откако се повлече од премиерската функција во 2007 година, тој ја презеде улогата на пратеник за Блискиот Исток до 2015 година и е високо ценет од многу лидери од Заливот. Но, многу Палестинци не го сакаат Блер, бидејќи го сметаат за пречка за нивните напори за постигнување државност, а многумина исто така се навредуваат на неговата улога во поддршката на американската инвазија на Ирак во 2002 година.
Веста за планот доаѓа само неколку дена откако Генералното собрание на ОН одобри поинаков план за технократска администрација да ја преземе власта во Газа. Според предлогот, познат како Њујоршка декларација, привремената администрација би работела само една година, со јасно разбирање дека потоа ќе ја предаде власта на реформираната палестинска власт со ревидиран устав по изборите за нов претседател и парламент.
Недостатокот на јасна временска рамка за планот на Белата куќа за целосно префрлање на контролата на Палестинската самоуправа се смета за потенцијална пречка за неговото одобрување од страна на Палестинците и арапските лидери. Но, недостатокот на специфичен рок и присуството на Блер би можеле да бидат утеха за израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху.
Компромисно решение?
Белата куќа го гледа новиот план како компромис помеѓу почетниот предлог на Доналд Трамп САД и Израел да ја „преземат“ Газа и Декларацијата од Њујорк, која беше поддржана од повеќе од 140 земји. Претходните предлози на Трамп дека САД и Израел би можеле да ги „исчистат“ Палестинците од Газа би претставувале етничко чистење на население од околу 2 милиони. Според новиот план, Палестинците нема да бидат охрабрени да ја напуштат територијата.
Општа верзија на планот поддржан од САД беше презентирана од Трамп на состанок во Њујорк со арапски и муслимански лидери. Трамп рече дека состанокот бил успешен, додавајќи: „Блиску сме до постигнување некаков договор“.
Францускиот претседател Емануел Макрон се обидува да ги усогласи двата предлози.
Арапските држави изјавија дека ќе придонесат во меѓународните мировни сили со мандат на ОН само ако постои јасна политичка временска рамка за создавање палестинска држава. Планот на Блер би можел да се смета од некои не како неповратен пат кон државност, туку како поинаква, побенигна окупација од онаа што ја нуди Израел.
Како би функционирала ГИТА?
ГИТА би имала одбор од седум до десет членови, вклучувајќи „барем еден квалификуван палестински претставник (потенцијално од деловниот или безбедносниот сектор)“, висок функционер на ОН, водечки меѓународни личности со извршно или финансиско искуство и „силна застапеност на муслимански членови“. Извршниот секретаријат би бил одговорен за група од пет комесари кои би ги надгледувале клучните области на управување во Газа: хуманитарни прашања, реконструкција, законодавни и правни прашања, безбедност и координација со Палестинската власт.
Важно е да се напомене дека планот наведува дека комесарот што ги надгледува хуманитарните прашања би бил одговорен за координација со хуманитарните агенции, вклучувајќи го и контроверзниот Хуманитарен фонд за Газа, за кој повеќето арапски држави и хуманитарни агенции инсистираат дека мора да се укине.
Координативниот комесар на Палестинската самоуправа ќе биде задолжен да „обезбеди дека одлуките на ГИТА и одлуките на Палестинската самоуправа, до степен до кој е можно, се во согласност со и конзистентни со евентуалното обединување на целата палестинска територија под власт на Палестинската самоуправа“.