Македонската асоцијација на издавачи со големо разочарување ги проследи резултатите од Годишниот конкурс на Министерството за култура за финансирање проекти од национален интерес во културата од областа на литературата и издавачката дејност за 2023 година.
-Со жалење можеме да констатираме дека никогаш не сме доживеале поголемо деградирање на книгите. Со годинешнава програма Министерството за култура достигна ново дно во вреднување на работата на издавачите, авторите, преведувачите и сите останати што и понатаму се обидуваат да ја одржат во живот книжевноста, јазикот и културата, велат од МАИ.
-Сите работи за кои реагиравме минатите години, како: нерамномерна распределба на средства и одобрен број на проекти по издавачи, очигледно фаворизирање на одредени издавачки куќи на сметка на други, игнорирањето и дискриминацијата на големи издавачи кои добиваат одвај еден или ниту еден проект под изговорот дека аплицираат со комерцијални изданија, несоодветниот сооднос на добиени проекти од страна на физичките и правните лица…. – сето тоа годинава, по излегувањето во јавноста на новите резултати, се чини како расправа на повисоко ниво, бидејќи оваа програма остава впечаток дека годинава не постоеле апсолутно никакви критериуми.
Од овогодишните резултати гледаме:
-Повторно поддржување на фантомски издавачи, со тоа што годинава најголемиот „добитник“ е токму таков субјект, ДПТУ „Агорапринт“ ДООЕЛ Куманово, кое добило проекти со вкупна вредност од 951.616 денари;
-Министерството, од некоја за нас непозната причина, смета дека годинава е во ред да поддржи и поголем број на проекти во однос на минатата година со драстично намален буџет – во 2022 г. за 430 проекти биле одобрени 58.975.000 денари; во 2023 г. за 467 проекти доделени се 42.078.450 денари;
-просекот по проект во однос на минатата година е намален за цели 47.000 денари (просекот по проект во 2022 година е 137.151 денар, а во 2023 г. е 90.103 денари), што во услови кога се зголемените цените на сите ставки во процесот на продукција на една книга тоа значи дека со одобрените средства издавачите не можат да покријат ни 30% од проектот;
-оваа година се доведува во прашање и реализацијата на најголемата и најзначајна книжевна манифестација во државата, Саемот на книгата, кој добива помалку средства за организација од настан без традиција или докажано културно-општествено значење (за Саемот на книгата се одобрени 646.497 денари, а за Саемот Литера 803,503 денари).
Ние, издавачите кои со години бараме јасни мерила за оценување на проектите, сметаме дека тие не се одредуваат токму поради ова, односно за да може крајната вредност на проектите да ја одредуваат не самите апликанти кои аплицираат со тие проекти, туку Министерството. На тој начин Министерството го погазува и тој минимум достоинство што сакаме за го задржиме и оди чекор потаму во желбата да нè претвори во потчинети поданици кои треба да бидат задоволни со добиената милостина.
Гледајќи ги овие големи превиди (намерни или не) сериозно се сомневаме во компетентноста на комисиите што одлучуваат за вакви значајни прашања во однос на културата. Затоа, Македонската асоцијација на издавачи, чие членство е јадрото на македонското издаваштво, бара целосна ревизија на програмата за 2023 г. и коригирање на сите укажани недостатоци од страна на издавачите.
Доколку Министерството и оваа година остане глуво на нашите барања, неговата работа од заштита на националните интереси преку поддршка на проекти од областа на издавачката дејност и културата ќе остане игра со националните интереси на оваа држава и на народот што живее во неа, стои во соопштението од МАИ.