Морам да ви кажам дека музиката не е за разбирање, туку за слушање. Не е неопходно сите да дипломираат од Конзерваториумот да го ценат квалитетот на музиката – дали е добро или не.
Тоа е она што познатиот македонски гитарист, композитор и музичар – легендарниот Стефановски го изјави пред неговиот концерт со БНГ Биг Бенд во Првото студио на Националното радио.
Постои една целина Море – милиони слушатели, кои продолжуваат да купуваат плочи, дискови, преземаат музика или пак слушаат во живо најмногу различна музика, бидејќи таа им го разубавува животот. Не е важно дали тие го разбираат. Јас лично не разбирам некои африкански изведувачи кои пеат Свахили, но ми се допаѓа тоа, ја прифаќам оваа музика.
Музиката комуницира на друго ниво. Јазичните опции се ограничени на разликата во уметноста и креативноста – тие се неограничени, музичарот е убеден.
Јас сум соработувал со музичари од западниот свет и тие молат да не ги оптоваруваат со неправилна ритми, да исполнуваат само 4/4, бидејќи тоа е прилично тешко. Ако сте пораснале со оваа музика, може да биде многу комплицирано да ги изведувате овие неправилни ритмови.
За нив тоа звучи по еден фантастичен начин, но помалку од западната публика, може да ги изброи
овие ритми, да разбере што се случува. Ова е една од нашите специјалитети на Балканот – 7/8 ритам, 9/8, 11/8. Јас лично ги исполнувам сите овие ритми со големо задоволство и 5/4 и 13/8 и 11-ки, и комбинациите меѓу нив. Тие се многу интригантна и пријатна за изведување, како и за изучување.
Вие може да научите една песна во 11/8, но е доста тешко да импровизира токму во овој ритам, да не се разлетаат од овој ритам. Ова е проучувано со години. Тоа не се случува преку ноќ. Секој со својата песна, јас не би сакал да бидам интересен бидејќи имаме различни вештини. Ќе ви раскажам една случка на мојот колега од групата “Леб и сол” Гаро кој во еден разговор со еден многу голем американски џез-тапанар, голема ѕвезда, тој му вели: Јас знам што знаеш, но ти не знаеш, јас што знам . Еден мора да биде смирен, да ја почитува музиката на сите. Секој од нив ја има својата убавина и тежина.
Ние сме далеку од големата индустрија. Постои една оска: Лондон – Њујорк – Лос Анџелес. Ако не сте блиску до оваа оска, многу е тешко да се постигне планетен успех. Британските и американските музичари имаат излез. Што и да ослободат, тоа е веднаш меѓународен производ. Тука зборуваме за бизнис, маркетинг, големата индустрија. Ние сме многу далеку од оваа голема индустрија. Многу далеку …
На Балканот ние сме помали индустрија, помал пазар, би рекол, објаснува Стефановски.
Погледнете кога Adele или Beyonce ќе издаде нов албум, тој ден ќе се продаде за милионски тираш во тој ден. Истиот ден, дали разбирате? Едноставно и едноставно, бидејќи индустријата е подобро организирана од нашиот Балкан, која е доста распаднат, не е организирана и нема добра соработка.
Знаете, со миграцијата на народите од Исток кон Запад, тие ја носеа и нивната музика.
Македонската музика, како и бугарската, бидејќи тие се прилично слични, имаат отоманско, византиско, та дури и индиско влијание. Но, во исто време, тие имаат европско влијание од класичната музика. Ние сме на крстопат, место со различни влијанија. Профитерите ни предале англиско, австриско, германско, француско влијание …. Сето ова се претапило во една амалгам.
Јас не сум етномузиколог. Тие се занимаваат со тоа да кажат кој од каде доаѓа, кое е византиско, кое е отоманско, кое е црковно пеење …. Да не зборуваме за зурлите и тимпани. Тие доаѓаат од Пакистан, Индија, кој знае од каде доаѓаат. Тоа се пра-, пра-, праинструменти, но и денес, кога ќе чујам зурла и тапан, длабоко во душата имам треперење, бидејќи тоа е запишано во нашиот ген, убеден е Стефановски, пренесува БГНЕС.