Новата учебна година во Турција веќе започна – прва од новата наставна програма, стилизирана согласност со ставовите на владејачката “Партија на правдата и развојот” (АКП) на претседателот Ердоган. Нема простор за Дарвиновото учење, но децата ќе бидат образовани во традицијата на џихадот, вели Дојче Веле.

По шокираност што оваа порака предизвика во турските секуларни средини, образовни министер Исмет Јилмаз побрза да прецизира дека под “џихад” не требало да се разбира некоја религиозна војна, туку  “љубов кон татковината”, пишува “Зидојче цајтунг”.

И додека ресорните министер се обидува да ја минимизира промените во наставниот план, критичарите сметаат дека во случајот станува збор за нешто многу повеќе од реформа на образовната политика – тие предупредуваат дека целта е да се промени ориентацијата на државата. Прашањето е подпора до тоа во што ќе бидат воспитувани следните генерации, коментира германското издание – во духот на секуларната турска држава, основана од Мустафа Кемал Ататурк, или во овој сегашниот турски претседател Реџеп Ердоган, кој сака да се всели “побожна генерација”.

Арена на жестоки судири

Образовната политика отсекогаш била арена на тешки културни судири – вклучувајќи и пред АКП да ја преземе власта во Турција. Така, на пример, по државниот удар во 1980 година турските воени родија концептот за “турско-исламската синтеза”, читај: субверзивни сила на религијата требало да биде “контрола врз” со помош на националистички елементи. Часовите по религија тогаш стануваат задолжителни за сите, дури и за малцинството на алевитите, иако сунитскиот ислам им е многу далечен. Во исто време исламистичкото движење, од кое подоцна произлезе и “Партијата на правдата и развојот”, се наоѓаше во подем.

Откако сепак таа е на власт, битката за образованието се ожесточена, коментира “Зидојче Цајтунг” и дава за пример долготрајниот спор за носење шамии на универзитетите и државните училишта. Промените во содржината на турските учебници почнуваат од 2012 година, е регистрирано студија на Impact-se – израелска организација која ги истражува наставни содржини и наставни планови. “Целта е Турците да се едуцираат како бранители на исламот”, рекоа авторите на студијата.

Имено во 2012 година владата на АКП воведе системот, според која учениците можат да изберат уште по четврто одделение (а не како што беше пред – по осми) дали да го продолжат своето образование во т.н.. има-хатип-училишта. Тоа се религиозни школи кои ги подготвуваат идните имами.

Неуспешниот обид за државен удар минатото лето, како и последователниот референдум за уставни реформи, ја забрзаа реформата на образовниот систем. По неуспешниот државен удар, илјадници турски наставници беа отпуштени, а Министерството за образование ги презентираше новите наставни програми за првата, петтата и деветтата класа. Во нив, студентите ќе учат многу малку природни науки и уметнички предмети, додека во исто време, поголема тежина им се дава на верското образование – на сметка на природните науки и кемализмот. Децата ќе се едуцираат, на пример, во љубовта кон пророкот, а една од новите предмети се нарекува “Војна и џихад”.

Воспитување и послушност

Новите учебници одделуваат исто така многу внимание на некои нови историски настани – на пример обидот за преврат од летото на 2016 година, претставен како херојска победа на народот над заговорниците од движењето на Гулен, или протестите во паркот Гези во 2013 година, кои се претставени како заговор на домашни и странски сили.

Друг проблем критичарите гледаат во тоа што новите учебници ја претстават жената во една многу конзервативна светлина: на многу илустрации можат да се видат жени кои се грижат за децата и домаќинството, а текстови под нив сугерираат дека послушанието е религиозна доблест. “Учебниците по” Религиозна култура “претстават мажот како глава на семејството, кому жената му должи покорност  респект и послушност”, вели синдикалистката Ајфер Коџак. На овој начин момчињата се воспитуваат погрешно – пренесувано  им е  дека имаат право да владеат над жените, а девојките се воспитуваат во духот на послушност и понизност, коментира “Зидојче цајтунг”.