Оваа приказна, која се случи пред 47 години, е навистина неверојатна. Некои не веруваат во неа и дури има нејасни теорија дека е фабрикувани од тајни служби, кои си измислуваат атентат. Но главата хероина и до ден денес е запишана во Книгата со рекорди …
Тоа е феноменален случај со српската стјуардеса Весна Вулович, останала во историјата како најдолго летан без падобран човек во светот – при слободен пад од над 10 000 метри висина .
Сето тоа се случува на 26 јануари 1972 година Авион McDonnell Douglas DC-9-32 на југословенските авиолинии JAT врши редовен лет од Стокхолм до Белград со средно слетувања во Копенхаген и Загреб. Весна, која во тоа време се уште е практикант, не треба да лета со него, но излегува на летот поради недоразбирање
Управувата ја става неа наместо друга Весна – Николиќ, пишува dir.bg . Подоцна Вулович се сеќава дека додека патниците се качуваат на авионот во данската престолнина, забележува маж кој изгледа видливо загрижен.
“Не само јас го забележав тоа . Другите членови на екипажот, исто така, го видоа и шефот на аеродромот. Мислам дека е качен багаж во Стокхолм, слегол е во Копенхаген и повеќе не се качил на авионот”, раскажува стјуардесата. Лет 367 слета во 15,15 часот. Одеднаш – точно во 16,01 часот., Кога авионот е над Чехословачка, експлозија избувнува во багажниот простор.
Авионот се распаѓа и паѓа во близина на селото Чешке Каменици. Од 10.160 метри (33.330 метри). 27 лица од вкупно 28 на бродот – 23 патници и 5 членови на екипажот умираат. Експлозијата се слуша и се гледа од многу локални жители кои брзаат на местото, иако никој не верува дека можеби има преживеани. Меѓу некои од остатоците на машината во блиската шума, земјоделец од германско потекло – Бруно Хонке, го наоѓа единствениот жив – Весна. Тој слуша дека некој извикува и ја удира младата жена во изненадување. Таа прво ја гледа нејзината тиркизна униформа покриена со крв, а високите потпетици на чевлите се буквално раскинати. Хонке, кој беше лекар за време на Втората светска војна, и ‘даде прва помош додека не пристигнаа спасувачите.
Весна е во исклучително тешка состојба – со скршени череп, две нозе, неколку ребра и три вратни прешлени, од кои едниот целосно уништен. Поради ова, таа е парализирана под појасот и останува со денови во кома. И кога станува збор за свеста, се чини дека има комплетна амнезија.
Таа дознава за несреќата во болницата од своите родители. Кога ги гледа насловите, таа не се сеќава на ништо.
До 12 март, стјуардесот беше третирана во болница во Прага, потоа се пренесе во Белград. Предложена и е инјекција, која треба да и помогне да заспие за време на летот, но таа одбива, бидејќи спротивно на очекувањата нема страв од летање – едноставно не се сеќава ништо од преживанот кошмар.
Во болничка соба таа е поставена под 24-часовна полициска заштита, бидејќи властите стравуваат дека извршителите на атентатот може да се обидат да ја убијат.
Можат да ја видат само лекарите и нејзината мајка и нејзиниот татко. Останува таму до јуни, кога е испратена во одморалиште во Црна Гора, за да закрепне, а лекарите ја посетуваат на секои два-три дена.
Весна претрпува неколку операции за реконструкција на движењето – отпрвин може да придвижи само левата нога, а потоа по месец успева и со десната. Нејзините родители – бизнисмен и фитнес инструкторката, се принудени да продадат и двете автомобили, за да ги платат сета медицинската нега.
По 16 месеци третман, од кои 10 со имобилизација, Србинката се враќа речиси целосна, малку накривнува но… До крајот на животот има проблеми со ‘рбетот. “Никој никогаш не очекувал да живеам толку долго”, вели таа во 2008 година, објаснувајќи тоа со “српската упорност” и “детска исхрана, вклучувајќи чоколадо, спанаќ и рибино масло”.
Значи штом таа се врати, таа е подготвена да се врати во својата професија. Раководството на авиокомпанијата сепак оценува дека нејзиниот углед би создал проблеми и не и го дозволуваат тоа на Весна. па и даваат работа на биро. Сепак, таа продолжува да лета како патник и раскажува како луѓето кои ја препознаваат, се воодушевени и сакаат да седнат до неа.
Во меѓувреме, во тек е истрага за необезбедени воздушни несреќи. Според официјалните податоци пред експлозијата, системите на авиони работеле нормално и пилотите биле на нивните места. Проверката не открива алкохолни или наркотични супстанции во нивната крв. Не се пренесени никакви пораки за грешки или грешка. И авионот е нов – почнува да работи помалку од една година пред паѓањето. 10 дена по неа чехословачка државна служба за безбедност објавува дека се откриени делови од часовник, кој е идентификуван како дел од експлозивна направа. Најавено е дека најверојатно станува збор за терористички напад на хрватската крајнодесничарска организација “усташи “, која е поставена експлозивна материја во багаж. Сепак, прекршокот останува необјавен и никој не е задржан.
Помеѓу 1962 и 1982 година, хрватските националисти извршија 128 терористички напади врз цивилни и воени цели на Југославија. А токму во денот кога авионот паѓа во воз од Виена до Загреб исто пука бомба. На другиот ден маж кој се прфетставува за хрватски националист, се јавува во шведскиот весник Kvällsposten и ја презема одговорноста за нападот врз лет 367. Објаснувањето за опстанокот на Весна е повторно среќа.
Инспекторите за воздухопловна безбедност сметаат дека таа била заградена од количка за храна во куќиштето на авионот, и затоа не е исфрлени како останатите патници и членови на екипажот. Се смета овој дел од машината, во кој е Весна, е скриен агол на покриената со снег планински падини го омекнува ударот.
Постои, сепак, друга околност. “Секогаш сум имала многу низок крвен притисок. Кога човек нагло се издигне на голема височина, каде што речиси нема кислород, умира практично инстант – срцето му се бори. По експлозијата сум изгубила свест. И тоа, во комбинација со нискиот мојот крвен ме спасило од брза смрт во воздухот. а зошто сум останала цела, паѓа на земјата, тоа и самата не знам. Секогаш сум спортувала. Телото ми беше флексибилно. Веројатно затоа сум добила помалку скршеници отколку Треба да имам “, вели години по инцидентот самата таа.
Но, Весна е измачувана од вина. “Секој пат кога мислам за инцидентот, имам тешка чувство на вина дека не умрев заедно со своите колеги и плачам. Тогаш си мислам дека можеби не требаше да преживеам воопшто”, додава таа. Тој одбива да има психолошка терапија за да се справи со траумата и да се сврти кон религијата.
Во меѓувреме, светот е луд за Весна – сите телевизиски емисии го покажуваат и станува нешто како национален херој на Југославија. Нејзината репутација како херој на “Студената војна” достигнува дури и до Советскиот Сојуз и другите земји од Варшавскиот пакт. По несреќата е наградена лично од југословенскиот лидер Јосип Броз Тито, а српскиот фолклорен пејач Мирослав Илиќ напиша песна под наслов “Весна стјуардеса “.
Наскоро таа стана почесен граѓанин на Чешке Каменици. И земјоделецот Хонке, кој ја открива, ја крсти внуката – родена само шест недели подоцна – Весна.
Во 1985 година, стјуардесата беше наведена во Гинисовата книга и лично господинот Пол Макаре од Битлси и ја додели наградата. Таа е особено задоволна од овој факт, откако стана многу луд навивач на Ливерпул на млада кариера во Обединетото Кралство многу години потоа. На сцената, Весна го прашува Пол за автограм, но пред да го даде, тој вели: “Се разбира, но прво да ми дадеш твој!”
Во 1977 година, Весна се мажи со инженерот Никола Брека. Но, тие немаат деца. Иако лекарите ѝ рекоа дека нема да има проблеми со забременувањето по катастрофата, таа се соочува со тешка ектопична бременост која е речиси фатална и не прави никаков друг обид. Години подоцна таа се разведува.
Во меѓувреме, нејзините родители умираат во рок од неколку години по нејзиниот пад, па останува сама. И во 1990 година ја изгуби својата работа откако активно се вклучи во продемократските протести против лидерот на социјалистите, диктаторот Слободан Милошевиќ.
Во тој момент, таа беше поразена како хероина, а провладините весници почнаа да ја напаѓаат. Сепак, таа избегнува апсење, бидејќи властите се плашат дека ќе настане премногу бука. Така, во последните години од својот живот, таа живее со пензија од 300 евра во нејзиниот стар стан. И таа вели дека несреќата го уништи нејзиниот живот и онаа на нејзините родители, кои веројатно не би умреле толку рано.
Весна Вулович умира на 66-годишна возраст во 2016 година Српскиот весник “Телеграф” објави дека трупот е најден во нејзиниот дом во Белград од полицијата, која ја крши вратата, откако нејзини пријатели поднесуваат сигнал дека од неколку дена не одговора на телефонот . Ја најдоа во када, примарната верзија на смртта е срцев удар.
Во 2005 година падот на Весна Вуловиќ беше репродуциран од американската телевизиска програма MythBusters. 4 години подоцна чешките новинари Питер Хорнунг-Андерсен и Пол Тејнер излегуваат со теоријата дека летот 367 не бил предмет на терористички напад, туку со непријателски авион и соборен од локалните ВВС на надморска височина едвај од 800 метри. Двајцата тврдат дека чехословачката тајна полиција го измислило записот на Вуловиќ за да го прикрие ова, а повикот до шведскиот весник е фикција.
“Чудата во тоа време на светот се како” чудо “и дека се то е само едноставна измама на тајните служби”, вели Андерсен.
Сепак, чешката администрација за цивилно воздухопловство го отфрли тврдењето на новинарите, нарекувајќи ја теоријата на заговор. И Андерсен признава дека доказите за двете се само индиректни, иако тврди дека за истрагата биле користени материјали за тајната служба и разговори со експерти и сведоци.
Весна Вуловиќ, самата, коментираше дека била свесна за двата од нив, но бидејќи не се сеќавала на инцидентот, таа не можела да го потврди или да го негира, што и да е од тврдењата.