Европските земји повторно стравуваат дека рускиот претседател Владимир Путин би можел да го скрши трансатлантскиот сојуз и да добие сѐ што сака во Украина.
„Ни се заканува опасност да станеме фуснота во историјата“, вели еден европски дипломат за Си-Ен-Ен пред ненадејно најавената средба на рускиот претседател Владимир Путин и неговиот американски колега Доналд Трамп на Алјаска.
Причината за загриженоста е што многу малку се знае за предлозите на Кремљ за прекин на војната во Украина. Путин не откри никакви детали, а пратеникот на Трамп, Стив Виткоф, молчеше по состанокот со рускиот лидер. Трамп само рече: „Многу е комплицирано. Нешто ќе вратиме, а ќе има и некои замени. Ќе има размена на територии, во корист на двете страни“.
Во европските престолнини малкумина веруваат во таков исход. Нема индикации дека Путин попуштил во своите максималистички барања, од територијалните претензии до идејата Украина да остане ранлива, без безбедносни гаранции и со ограничена воена способност.
Заеднички фронт против промена на границите со сила
Обединетото Кралство, Франција, Германија, Италија, со поддршка на Полска и Финска, во саботата заеднички порачаа: „Остануваме посветени на принципот дека меѓународните граници не смее да се менуваат со сила“.
Институтот за проучување на војната (ISW) од Вашингтон предупредува дека Путин, во сите верзии на неговите барања, бара повлекување на украинските сили од преостанатите делови на регионот Доњецк, вклучувајќи ги и клучните градови Словјанск, Краматорск и Костјантинивка. Ова би значело напуштање на главната украинска одбранбена линија воспоставена уште во 2014 година, со што Украина се изложува на понатамошни напади.
Се стравува од повторување на сценариото од 1938 година, кога е склучен Минхенскиот договор помеѓу британскиот премиер Невил Чембрлен и Адолф Хитлер. Дури и откако нацистите извршија инвазија на Чехословачка, Чембрлен тврдеше оти Хитлер го убедил дека ова е „последното територијално барање што го има во Европа“.
Не е јасно дали Москва ќе ги бара и целите региони Херсон и Запорижје или ќе се согласи на замрзнување на сегашните линии на фронтот. Уште посомнително е тоа дали Путин ќе инсистира на признавање на рускиот суверенитет над Крим, што украинскиот Устав експлицитно го забранува.
Спор околу безбедносните гаранции
Европа бара преговорите да тргнат од сегашната линија на конфликтот и да се осигураат „цврсти и веродостојни безбедносни механизми“ за одбрана на Украина. Но, Кремљ засега ја отфрла идејата за какви било европски сили што би го гарантирале прекинот на огнот, особено ако тоа вклучува членки на НАТО.
Аналитичарите предупредуваат дека Европа сепак зависи од волјата на Вашингтон, иако од јануари се обидува да ги навигира променливите ставови на Трамп.
„Европејците купија неограничени билети за возење со возот на смртта на Трамп, иако врескаат од страв, тие сѐ уште не се симнале од него“, вели Рим Момтаз од Фондацијата Карнеги.
Високиот претставник на ЕУ, Каја Калас, подвлекува дека секој договор меѓу САД и Русија мора да ги вклучи Украина и ЕУ, бидејќи безбедноста на цела Европа е во прашање.
Поранешниот австралиски генерал Мик Рајан вели дека ситуацијата е поопасна отколку што треба, бидејќи, според него, САД немаат јасна стратегија за Украина.
„Сѐ се сведува на гнев, импулси, објави на социјалните мрежи, постојана промена на насоката и желбата на Трамп да ја добие Нобеловата награда за мир“, нагласува Рајан.