Во текот на викендот, во Чешка се одржаа избори за Долниот дом на парламентот, кој има 200 места.
Со преброени речиси 100% од гласачките ливчиња, резултатите од изборите укажуваат на убедлива победа на движењето „Акција на незадоволни граѓани“ (познато по чешката акроним АНО и опишано како десничарско, популистичко и антиимигрантско) на милијардерот и поранешен премиер Андреј Бабиш – АНО доби 34,8% од гласовите.
Кога вчера го оствари своето право на глас во источниот чешки град Острава, Бабиш, цитиран од чешката новинска агенција ЧТК, им рече на новинарите дека успехот на изборите за него значи мнозинство во парламентот и можност АНО да формира еднопартиска влада.
Сепак, резултатите од изборите покажуваат дека АНО ќе има околу 80 пратеници, што нема да биде доволно за апсолутно мнозинство во парламентот (за апсолутно мнозинство се потребни 101 пратеник) и ќе мора да се потпре на други партии. Ќе треба да откриеме дали ќе може да собере доволно поддршка за малцинска влада или ќе мора да формира коалиција со некого.
Што се случи на изборите и кои се опциите за Бабиш?
Излезноста на гласачите беше доста висока – 68,8%. Шест политички субјекти влегуваат во парламентот.
Првото сигурно набљудување за резултатите од изборите е дека партијата на Андреј Бабиш победи со значително водство пред политичкиот субјект што се најде на второто место.
На второ место, со 23,1%, е десноцентристичката и проевропска коалиција „Заедно“ на актуелниот премиер Петер Фиала. Третото место го зазеде партнерот на „Заедно“ во владата – либералната партија „Градоначалници и независни“, со 11,1%. Либералната и проевропска Пиратска партија, која беше дел од владата до минатата година, беше успешна на изборите – го зазеде четвртото место со 8,8% од гласовите, иако анкетите предвидуваа послаб резултат за неа.
Десничарското движење „Возачи за себе“ исто така има причина да биде среќно, бидејќи постигна подобар резултат од предвидувањата на некои анкети. „Возачите“, кои се противат на зелените политики на ЕУ, освоија 6,8% од гласовите и со сигурност станаа шестата партија во новиот парламент.
Најголемо разочарување на овие избори доживеа крајнодесничарската и антиимигрантска партија Слобода и директна демократија (СПД) предводена од Томио Окамура и крајнолевичарската коалиција Стига!, чиј главен партнер е Комунистичката партија на Бохемија и Моравија.
СПД, која се залага за референдум за напуштање на Европската унија и за која анкетите предвидуваа дека би можела да го освои третото место на изборите, се најде на петтото место со 7,8% од гласовите, додека Стига!, за која некои анкети предвидуваа прилично добар резултат, не успеа да го премине изборниот праг од 5%.
Фото: Јутјуб/Принтскрин/Франс 24
Со оглед на тоа што „Заедно, градоначалниците и независните“ и Пиратската партија категорично ја исклучуваат коалицијата и каква било постизборна соработка со АНО, единствените потенцијални донатори на поддршка или коалициски партнери за Бабиш остануваат СПД и „Возачите за себе“.
Сепак, АНО се надева дека ќе може да се договори за малцинска влада.
„Бабиш нема многу добри односи со Томио Окамура, па затоа сигурно би претпочитале да соработуваме со Возачите“, изјави извор на АНО за чешкиот телевизиски канал CNN Prima News, кој претпочиташе да не биде именуван.
Европратеничката на АНО и поранешна министерка за регионален развој, Клара Досталова, изјави дека Андреј Бабиш би сакал да владее сам.
„Идеалното постизборно сценарио би било малцинска влада“, рече таа. Во исто време, РИА призна дека ако станува збор за формирање владејачка коалиција, АНО би претпочитала да соработува со „Возачите“.
Можната соработка со СПД по изборите би била комплицирана од барањата на крајно десничарската партија да организира референдум за напуштање на ЕУ и НАТО. За многу членови на АНО, ова е црвена линија. Самиот Андреј Бабиш, во дебата на CNN Prima News, рече дека сака Чешка да остане дел од ЕУ и НАТО.
Чешкиот претседател Петр Павел утре наутро ќе започне средби со лидерите на политичките сили кои освоија места во парламентот.