Осомничениот е “германски државјанин БЕЗ миграциски корени”. Тоа го напиша на Твитер локалната германска полиција, откако маж се удри со автомобил во мноштвото луѓе во центарот на Хајделберг. Така таа реагира на гласините за потеклото на сторителот кои се распространуваа во социјалните медиуми.

Во германските медиуми во последниве години се води напорна дискусија за тоа дали е редно да биде именувано потеклото на еден сторител на кривично дело или не. “Зарем можеме правилно да јги  разбереме  информациите за некое напад на киосците, само ако знаеме дека напаѓачот бил Србин, Турчин или Германец?”, Прашува директорот на Институтот за публицистика во Мајнц Николаус Јакоб. Всушност во Германија не е вообичаено да се споменува националноста на оние кои извршиле злосторства. во меѓувреме, сепак оваа информација игра се поголема улога во криминалните хроники.

Сето тоа се промени по новогодишната ноќ во Келн

Клучен настан во овој поглед се случи со  “Келнската новогодишна ноќ”, кога на 31 декември 2015 година беа извршени масовни напади  над жени. Сведоците ги опишуваат  дека извршителите како “луѓе со арапски и северноафриканска изглед”. Потоа тргнаа  критики против медиумите. Се тврдеше дека тие намерно ја  премолчеле   националноста на сторителите. Точно е дека во почетокот повеќето германски медиуми не информираа за националноста на извршителите, бидејќи држеа до  важечките норми за спречување на омраза на етнички и расно принцип.

Јавниот притисок по новогодишната ноќ, сепак имаше влијание врз давањето на информациите. Според неодамна објавен студија на Универзитетот во Минхен, по инцидентите во Келн весниците почнаа многу почесто да ги нарекуваат националноста на сторителите на кривични дела. Во исто време криминалните статистики не забележуваат зголемување на бројот на делата извршени од странци. Неодамна и германскиот совет за печат  ги промени правилата за лизгање на информации за злосторства. “Јавниот интерес е доволен за да биде оправдано објавување на припадноста кон етничка, религиозна или друго малцинство”, се вели во новиот текст на Кодексот за работата на печатените медиуми.

Весниците многу често споменуваат потеклото на извршителите

Во минатото тоа не беше така. Требаше да има одредена поврзаност помеѓу двете работи – медиумите можеа да објавуваат за националноста на извршителите, кога стануваше збор за италијанската мафија пример. Повеќето германски медиуми ги почитуваат правилата на Советот за етика  – ова е саморегулаторно тело за функционирањето на медиумите, кое беше формиран по крајот на националсоцијализмот. Во овие правила се вели дека нагласувањето на  потеклото на криминалците може да ги разгори предрасудите спрема малцинствата. Во Германија пристапот кон темата за националноста е многу претпазлива. Тоа е поврзано со историското наследство на националсоцијализмот. Во останатите етаблирани новинарски култури – во САД и Велика Британија – работите изгледаат поинаку. Таму одговараат многу цврсто кон одредени теми поврзани со познати личности или криминалци .

Каква е практиката во Германија?

Приватниот телевизиски канал n-tv решава дали даја  спомене националноста на извршителите во согласност со принципите на новинарската етика и во зависност од конкретниот случај.

“Сакаме да  им ја  претставиме на нашите гледачи пошироката  слика за настанот, но не и да говориме”, вели главната уредничка Соња Шветје во разговор со ДВ. Втора германска телевизија ЦДФ ја објавува националноста, само кога тоа е потребно, за да се разбере самиот чин. “Зексише цајтунг”, пак, тера  сосема друга линија од средината на минатата година – весникот веќе го именува и потеклото на сторителите. Така тој одлучи да одговори на распространети во општеството обвинувања дека потеклото на криминалците се премолчуваат “по налозите поврзани со покривањето на бегалската криза”.

Социологот Луц Хаген смета дека репрезентативната информации за потеклото на криминалците ќе им даде на луѓето можност сами да проценат дали сторителите на кривични дела се главно странци, како што тврдат некои популисти, или не. Но и сличен пристап може да има негативни последици “Во зависност од постоечките ставови и искуството на некои новинари, можат да бидат објавени малку или повеќе стереотипни и делумно дискриминациски  мислења”, вели Георг Рерман во разговор со ДВ. Од над 20 години тој ја истражува темата за покривање на миграционите процеси во медиумите. Се заклучува дека предметната дискриминација  и изјави  ги привлекуваат најсилно оние читатели кои имаат авторитарни, исламофобски и расистички ставови.