Се верува дека Винстон Черчил изјави дека Балканот создаде повеќе историја отколку што може да ја има . Ова го повторува секој што има добра причина да се справи со регионот.
Сега прашањето на масата е за наследството на Александар Велики, кој почина во Вавилон пред околу 2.300 години и правото да го користи името “Македонија”.
Повеќе од една четвртина од векот, самото постоење на Република Македонија ги разгневи Грците кои тврдат дека името на нивните соседи било украдено од грчката провинција, која се граничи со Македонија од југ. Грција (особено нејзиниот северен регион, каде што е Александар Велики) прави сé што е во нејзина моќ да ги блокира сите обиди на Република Македонија за меѓународно признавање под тоа име.
Во април 2008 година, Грција го блокираше обидот на Македонија да стане членка на НАТО. И постојано ги блокираше препораките на Европската комисија за започнување на преговорите за пристап со Европската унија.
Во неделата, повеќе од 100.000 луѓе демонстрираа во Атина како протест против употребата на името “Македонија”.
Во Солун веќе има огромни демонстрации, а Грчката православна црква се противи на компромис кој го оштетува грчкиот монопол за името на Македонија.
Меѓународниот суд на правдата во 2011 година донесе одлука дека, според постојните договори, нема право да ги блокира разговорите за пристапување, но судската одлука не донела никаков резултат.
Како некоја одмазда, претходната влада во Скопје прибегна кон исмејување, велејќи дека сè “Александар Велики” и со подигање на споменици на кралот кој некогаш живеел во животот. Огромна статуа на Александар стои во центарот на Скопје. Но, Грците не беа среќни.
Играриите за ова прашање понекогаш се дегенерираат во вистинска непознатост. По спогодбата, земјата за влез во ОН под името “Поранешна Југословенска Република Македонија” имаше спор околу тоа каде да се стави на Генералното собрание.
Обично тоа си е по азбучен ред, но беше полесно да се каже отколку да се направи. Владата на Скопје одби да седне под буквата Ф (Поранешна Југословенска Република Македонија), а
владата во Атина силно се спротивстави на буквата “М”. Компромисот беше да се седне, средена под буквата “Т” од “поранешната република”.
Разговорите се одржаа меѓу македонскиот и грчкиот премиер, а во врска со тоа имаше сериозни активности, консултации и патувања. Но, решението ќе се бара во брза и силна акција од страна на лидерите на двете земји кои сé уште треба да ја надминат сериозната опозиција од тврдокорните националисти.
Но, сега постои нова можност за решавање на проблемот. Новата влада во Скопје се придвижи кон подобрување на односите со Бугарија, каде што исто така има отворени историски прашања кои ги спречуваат.
И додека ЕУ го напушта периодот на летаргија околу проширувањето на Балканот, има нова итна потреба за Македонија.
Тоа е само последното поглавје во приказната за историските борби и конфликти на Македонија. Во последните стадиуми од постоењето на Отоманската империја, сложената етничка и културна мешавина во регионот отстапува на низа меѓународни конфликти – особено Првата и Втората Балканска војна, кои го отвораат патот кон Трета балканска војна, и тоа многу брзо во Првата светска војна.
Во раните 1990-ти, Обединетите нации превентивно ги распоредија мировните сили со вклучување на американските трупи во Македонија.
Пред помалку од 20 години, земјата речиси пропадна поради задоцнетото проширување на косовската војна неколку години претходно.
Вашингтон, Париз, Берлин, Лондон и други, подобро е да внимаваат и да прават што можат за да подготват и да го поддржат речиси секој компромис за името.
Доколку овие напори не успеат и Македонија повторно е блокирана и за НАТО и за ЕУ, можеме да видиме зголемување на тензиите во историски експлозивниот регион.
Постојат бројни алтернативи кои треба да бидат прифатливи за сите – “Горна Македонија” е само една од нив, но бара јасна волја, силна определба и јасна политичка храброст да го направат потребниот компромис.
Помошта од Москва, од друга страна, веројатно нема да биде пристојна.
Напротив: во Русија, секако, силите се желни да ги реактивираат националистичките страсти на Балканот, со цел да ги повлечат сите идни проширувања на НАТО и ЕУ во регионот.
Русите знаат што е залогот – ние треба да го знаеме истото.
———–
Карл Билд, поранешен шведски премиер. Анализата е објавена во весникот “Вашингтон пост”.