Тешко болните од корона мораат да вдишуваат и преку 40 пати во минута, бидејќи немаат доволно кислород. Тоа ги исцрпува респираторните мускули, кои без респиратор може да предизвика смрт.
Коронавирусот влегува во телото преку слузокожата на носот и грлото и се спушта во долните респираторни органи. Постојат трудови на светски експерти за тоа дека вирусот може да се спушти на белите дробови и кај оние со полесна клиничка слика, но дека нивниот имунолошки одговор може да го задржи вирусот.
Како и да е, има толку малку трудови за време на епидемијата што не може да се сфати како факт, но се случило – вели во интервјуто за српски Курир д-р Татјана Радосављeвиќ, пневмофизиолог, кој работи на интензивна нега во Институтот за белодробни заболувања веќе 15 години и ги поврзува пациентите на респираторите.
Како се знае кога клиничката слика на болеста се влошува?
– Првиот знак е кога пациентот има гушење и чувство на недостаток на воздух. Обично, тоа е веќе случај на билатерална пневмонија, која влијае на широките површини на тие органи, односно алвеолите. Ова се најфините делови на ткивото на белите дробови каде се разменуваат гасови, кислород и јаглерод диоксид. Тие се практично исфрлени од функција. Потоа се мери количината кислород или сатурација. Ако се спушти под 90 проценти, тогаш тоа е знак дека се случува нешто сериозно се случува затоа што нормалното заситување е над 95 до 100 проценти.
Тешка последица на Ковид-19 е смртоносниот акутен респираторен дистрес синдром.
– Да. И не само кај Ковид, туку и кај САРС, МЕРС, свински грип H1N1 … Нормално е човекот да дише до 16 пати во минута. Луѓето кои го развиле овој тежок синдром можеби ќе треба да вдишат повеќе од 40 пати, бидејќи немаат доволно кислород. Тоа може да ги исцрпи респираторните мускули, што понекогаш резултира со смрт.
Што се прави во вакви ситуации?
– Полнењето со кислород прво се дава преку сондата. Ако ова не е успешно, тогаш се применува таканаречена неинвазивна вентилација – пациентот се приложува на респиратор. На пациентот му е ставена маска и ова е обид машината заедно со пациентот да дише за воспостави дишење за да се внесе колку што е можно повеќе кислород во белите дробови. Ваквите респиратори најмногу се форсираат во Германија а ги користат и во Хрватска.
Кога е вклучен инвазивниот респиратор и пациентот се става во анестезија?
– Доколку претходниот метод не ги даде посакуваните резултати, а тоа се гледа со мерење на кислородот во неговото тело и според други параметри, тогаш лицето се заспива, со давање на лекови со кои се релаксираат мускулите за да се одморат и да се вметне цевка или пластична цевка во душникот. Преку него, големиот респиратор дише целосно, наместо пациентот. Ако промените во белите дробови почнуваат да се повлекуваат самостојно или ефектите од лекот, тогаш тоа е добар знак. Меѓутоа, бидејќи концентрацијата на кислород е мала, телото нема доволно од тоа и во таква ситуација срцето, мозокот, нарушувањата на електролитите почнуваат да се оштетуваат, почнува да се ремети згрутчувањето на крвта. Постојат многу други параметри што мора да се следат додека пациентот е на респиратор за да ги спречи ефектите од болеста.
Колкаво е преживувањето на респиратор?
– Стапката на преживување на пациенти со синдром на акутни респираторни дистреси кои се наоѓаат на респиратор отсекогаш била 50 проценти. Во отсуство на респиратор, човек кој брзо дише и паѓа со кислород, умира со часови. Од друга страна, респираторот дише наместо заболените бели дробови. Закрепнувањето се случува ако состојбата почне да се подобрува и респираторот на ниво на алвеоли е во состојба да овозможи размена на гасови во организмот. Инаку, човекот умира.
Како докторите знаат дека пациентот треба да се симне од респиратор?
– На респираторните пациенти под анестезија периодично им се снимаат белите дробови и се следат други знаци на нивната состојба. Ако има подобрување на белите дробови, тогаш пациентот се буди од анестезија и почнува да се тестира дали може да дише сам. Ако успее во рок од 10 до 12 дена, тогаш може да се ивлече. Од друга страна, цевката не треба да биде подолго од 15 дена во душникот, бидејќи создава вистински жуљ што ги стеснува дишните патишта. Инаку, цевката се менува неколку пати. Ако на некого му треба вештачко дишење, тогаш на вратот се отвора таканаречена стома и се вметнува цевка за дишење.